Өндірісте қайнаған Өрен аға

Биыл қазақ мұнайына – 120 жыл, Қаламқас мұнай кен орнына – 40 жыл. Осы жылдар ішінде туған жердің табиғи байлықтарын игеруді мақсат етіп, мұнайшы мамандығын таңдаған азаматтар аз емес. Сондай алдыңғы буын ағаларымыздың бірі – Өрен Сағындықұлы. Ол 1946 жылы 20 сәуірде Маң­ғыстау ауданы Жыңғылды ауы­лының Тұшығұй деген жерінде Шоңай Қожамбет баласы Сағындық­тың шаңырағында дүниеге келген. Әкесі Қожамбетұлы Сағындық Жыңғылды өңірінде 1897 жылы дүниеге келген, мұ­сылманша сауатты, орыс әлібпиін өз бетін­ше ауылдағы татар молдадан үйренген, Форт­Александровскідегі мұғалімдер да­йындайтын курста оқып елді сауаттанды­ру жұмыстарына араласып, мұғалім бо­лып, аудандық милицияның Үстірт­-Сам бөлімінде де қызмет еткен. Соғыс кезін­де жұмысшылар батальонында болған, елге келгеннен кейін аудандық қаржы бөлімінде салық инспекторы, аудандық ауруханада шаруашылық меңгерушісі бо­лып қызметтер атқарады. Анасы Әріп Қожамбетова 1906 жылы туған. Колхоз­дың әр түрлі жұмыстарын атқарып, кейін үй шаруасында болады. Әріп анамыздың айтуынша, Өрен аға­мыз кішкентайынан тынымды, сабырлы, көп жылап мазаламайтын бала болған. «Қоралы қойды сауып келгенше бесігінде жыламай жататын» деген анасының сөзін Өрекеңнің өзі де еске алып отырады. Өрекең 1953 жылы Жыңғылды ауы­лындағы жеті жылдық мектептің бірінші сыныбына барып, белгілі ұстаз Шәңкәри Қодановтан дәріс алып, төртінші сы­ныпты бітіріп, 1958 жылы Таушықтағы Шахта орта мектебінің бесінші сыны­бына оқуға келді. Осы мектепте еліміз­ге белгілі ұстаздар – Торғай Шоңқалов, Диар Төлебаев, Кетебай Қиынов, Тұраш Озғанов, т.б. дәріс алып, 1964 жылы 11 жылдықты бітіріп, өмірге жолдама алып шықты. Бұл жылдар Маңғыстау өңірінің бүкіл КСРО-­ға, тіпті дүние жүзіне белгілі бо­лып жатқан жылдары еді. Маңғыстау түбегінен мол мұнай қоры табылып, ел болашағының мұнайға байланысты болатынын мектеп бітірген жастар да сезіне бастаған. Осы кезде мектеп бітір­ген 47 баланың көпшілігі білім іздеп жан­-жақтағы білім ордаларына аттанды. Солардың бірі болып Өрекең де қасында сыныптасы Ізберген Жаржанұлы бар Таушыққа демалысына бір рет пош­та әкелетін АН-­2­-мен Атырауға, одан әрі пойызбен Алматыға барып, Қазақ политехникалық институтының тау-­кен факультетіне құжаттарын тапсырады. Сынақтан мүдірмей өтіп, екеуі де осы институттың студенті атанады. Әрине, таңдаған мамандығы – мұнайшы болу, бірге түскендердің көпшілігі Форт-­Шев­ченко мен Атыраудың балалары екен. Сонымен студенттік жылдар да сынаптай зырғып өте шықты. 1969 жылы аталған институттың мұнай факультетін «Мұнай және газ кен орын­дарын кешенді игеру және механикалан­дыру» мамандығы бойынша бітіріп, жас маман ретінде жолдамамен «Мангышлак­нефть» өндірістік бірлестігіне жұмысқа жіберілді. Мұнда жас мамандарды кадр бөлімінің басшысы Алым Жаңбуршин жылы қабылдап жаңадан құрылған «Өзен­мұнайгаз» басқармасына жолдайды. Сөйтіп, Өрекеңнің еңбек жолы Өзен кен орны­нан басталған. «Өзенмұнайгаз» басқармасында мұнай өндіру операторынан бастап, аға оператор, мастер, смена бастығы, цех бастығының орынбасары, цех бастығы, бас инженердің орынбасары қызметтерін атқарды. Өрекең, Өзен кен орнында жұмыс істеген кездерінде көптеген облысымызға белгілі мұнайшылармен қызметтес болып, олар­дан көп нәрселерді үйренгенін еске ала­ды. Олар – Юрий Корчагин, Өтепқали Тажіғалиев, Нұрлыхан Бекбосынов, Мұрат Саламатов, Махамбет Батырбаев, Мақсат Боранбаев, Құрақ Тлеуқұлов т.б. Өрекең басқарған Өзендегі №3 кәсіпшіліктен елімізге белгілі көптеген мұнайшы еңбек озаттары тәрбиеленіп шықты. Социалистік Еңбек Ері Смағұл Жалғасбаев, Еңбек даңқы орденінің екі мәрте иегері Ақжан Кадымова, Құрмет белгісі орденінің ие­гері, Қазақ ССР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты Сәбит Әбенов, Құрмет белгісі орденінің иегері Қаржаубай Сенгралин және т.б. мұнайшылар. Сөйтіп, Өрен Сағындықұлы Өзен кен орнында он бес жыл (1969–1984) қызмет етіп, 1984 жылдың соңында Боза­шы түбегіндегі Қаламқас кен орнынан ашылған Комсомольскнефть кейіннен «Қаламқасмұнайгаз» өндіру басқармасына бас инженерлікке бекітілді. Бұл кез – Бозашы түбегіндегі мұнай өндірісінің игерілуін жеделдету жөнін­дегі партияның тапсырмасын орындауға байланысты жаңа Мұнайлы ауданы құ­рылып, кен орнындағы жұмыстың қызу қарқынмен жүріп жатқан кезі болатын. Осы жылдары мұнай өндіру көлемі жылы­на 6 млн. тоннаға жетіп, өндіріске көптеген жаңа техникалар, технологиялар енгізіліп, кәсіпшілік аралық асфальт жолдар, кен орнын теңіз суынан қорғайтын дамба са­лынды. Бұл жұмыстардың басы­қасында әрқашан Өрен ағамыз жүрді. 1992 жылы «Қаламқасмұнайгаз» өндіру басқармасының бастығы лауазымына тағайындалды. Осы жұмыста 2010 жыл­ға дейін жасап (арасында 3­4 жыл «Маң­ғыстаумұнайгаздың» бас аппаратында Қаламқас кен орны бойынша менеджер болып істеді), 2010 жылы бас директордың кеңесшісі қызметіне тағайындалды. 2011 жылдың аяғында өз қалауы бойынша зей­неткерлікке шықты. Сол 2011 жылдан Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжини­ринг университетінде оқу-­әдістемелік ке­шенінің меңгерушісі қызметін атқаруда. Білгені мен түйгенін осы саланы игерсем деген жастарға үйретуге атсалысуда. Өрен Сағындықұлы қысы­-жазы өнді­рістің тынымсыз жұмыстарында жүрсе де әлеуметтік, қоғамдық шараларға белсене араласты. Ол 1989–1994 жылдарда Ақтау қалалық кеңесінің, 2004–2007 жылдарда Маңғыстау облыстық мәслихатының де­путаты болып сайланды. Оның есімі 2009 жылы шыққан «Қазақстанның үздік адам­дары» энциклопедиясына енді. Бұл жылдарда Өрен Сағындықовтың Маңғыстау мұнайын игерудегі еселі еңбе­гіне орынды мақтаулар да болды. ВЦСПС­-тің Құрмет грамотасы, «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, ҚР Президентінің алғыс хаттары (2001, 2009). Сондай-­ақ облыс, ме­кеме әкімшіліктерінің Құрмет грамотала­ры, алғыс хаттары, «Қазақстан мұнайына – 100 жыл», «Маңғыстау мұнайына – 50 жыл», «Маңғыстау облысына – 35, 40 жыл» төс белгілерімен наградталды. Өрекеңнің өз сөзімен айтсақ, адам үшін ең қымбат қошемет – қызметтес болған адамдарыңның, дос­-жарандарыңның, ха­лықтың «Ой, кәпір! Бұл жаман адам, осы­дан қорлық көрдік» демегені. «Рақмет, көп жаса!» деген ақ тілегі мен батасы. Өрекең өмір бойы өзі қызмет еткен мұнайшы мамандығы бойынша мол тәжірибесімен бөлісу үшін бүгінгі жас әріптестерімен жиі жолығып, кездесулерге қатысып, ақыл­кеңесін беріп келеді. Ө.Сағындықұлы 1973 жылы Жолбол­дина Айсұлу Мұханмедиқызына үйленіп, шаңырақ көтерді. Айсұлу да – жоғары білімді инженер. Өзен қаласындағы қазақ газ өңдеу зауытында алғашқы кірпіші қаланғаннан көп жылдар жұмыс жасап, кейін «Маңғыстаумұнайгаз» мекемесінен зейнеткерлікке шықты. Екеуі үш ұл­-қыз тәрбиелеп өсірді. Бәрі де – жоғары білімді мамандар, әке жолын қуған мұнайшылар. Үлкен ұлы Жеңісбек Қансу мекемесін­де бас инженер, қызы Жазира «Ойл сер­виз» мекемесінің жоспарлау департа­ментінде жетекші экономист, кіші ұлы Нұрлан «Қаламқасмұнайгазда» жетекші маман, келін, күйеу балалары да жоғары білімді мамандар – мұнайшы, механик, санитарлық дәрігер. Ө.Сағындықұлы мен А.Мұханмеди­қызы – немерелері мен жиендерінің ортасында бақытқа бөленіп отырған мерейлі отбасы иелері. 2014 жылы Сағындықовтар әулеті облыстық мерейлі отбасы байқауына қатысып, жүлделі орынды иеленді. Ұзақ жылғы еңбегінің жемісін, ауыр бейнеттің зейнетін көріп отырған еңбек ардагерлеріне тек қана денсаулық тілей­міз!

Нағбду ҚАМАРОВА, Yessenov University профессоры