Соңғы жылдары шет елден келген көліктің қарасы қалада ғана емес, ауылда да артты. Жасыратыны жоқ, Армения мемлекетінен әкелінген автокөліктерді тіркеуге байланысты сұрақтар көп азаматтардың көкейінде жүргені рас. Бұл жөнінде Маңғыстау ауданы полиция бөлімі бастығының бірінші орынбасары Біржан Жұмабаевпен сұхбаттасқан болатынбыз.
- Біржан Темірбекұлы, Армениядан әкелінген қандай автокөліктер Қазақстанда тіркеуге жатады?
- Басқару органдары сол жақта орналасқан, Армения Республикасының уәкілетті органдарында Қазақстан азаматтарына тіркелген және Қазақстанға 2020 жылғы 1 ақпанға дейін әкелінген автокөліктер тіркеуге жатады (Қазақстан Республикасы Үкіметінің биылғы 20 мамырдағы № 306 қаулысы).
- Ол тіркеу үшін қанша төлеу қажет?
- Қабылданған қаулы шеңберінде (2020 жылғы 20 мамырдағы № 306), автокөлікті тіркеу құны 11 946 теңгені құрайды, оған 695 теңге (0,25 АЕК) – тіркеу үшін алым, 3 773 теңге (1,25 АЕК) – техпаспорт үшін баж, 7 778 теңге (2,8 АЕК) – мемлекеттік нөмір үшін баж кіреді. Басқа төлемдер көзделмеген.
- Неліктен сары нөмірлер берілетін болды?
- Әкелінген автокөліктерді олардың меншік иелері Армения есебінен шығармағандықтан Қазақстанда тіркеу кезінде оларға сары түсті нөмірлер беріледі, өйткені олар – басқа мемлекетте тұрақты тіркеуде тұрған көлік құралдары. Бұл ретте нөмірлер автокөліктің меншік иесінің нақты тұратын жері бойынша өңірдің кодымен («01» өңірден бастап «17» дейін) берілетін болады.
- Неліктен «оң жақ рульді» және қайта жабдықталған автомобильдерді тіркеуге болмайды?
- «Оң жақ рульді» автокөліктерді тіркеу көзделмейді, өйткені 2009 жылдан бастап оған тыйым салынған. Тыйым салу «Жол жүрісі туралы» заңда және «Дөңгелекті көлік құралдарының қауіпсіздігі туралы» Кеден одағының техникалық регламентінде белгіленген. «Оң жақ рульді» автокөліктер бастапқыда сол жақты қозғалысы бар елдерде - Жапония, Ұлыбритания және т.б. пайдалану үшін конструктивті түрде жасалған. Аталған автокөліктерді оң жақты қозғалысы бар жолдарда көлікті айдау кезінде жүргізушілердің көру бұрышы шектеулі болғандықтан басып озу, солға бұрылу және т.б. маневрлер қауіпсіз жасауды қиындатады. Басқару органдары оң жақтан сол жаққа орналастырылып, қайта жабдықталған автокөліктер меншік иесі көлік құралы конструкциясының қауіпсіздігі туралы куәлік ұсынғаннан кейін ғана тіркеуге жатады. Көлік құралы конструкциясының қауіпсіздігі туралы куәлікті Сауда және интеграция министрлігі аккредиттеген сынақ зертханалары береді.
- Арменияда берілген техпаспорт пен мемлекеттік нөмірлер қайда сақталатын болады? Оларды қайтарып алу қалай жүзеге асырылады?
- Арменияда берілген техпаспорт пен мемлекеттік нөмірлер автокөлікті Қазақстанда тіркеген кезде мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығына тапсырылатын және автокөліктің меншік иесі талап еткенге дейін мұрағаттарда сақталатын болады.
Оларды қайтару автокөлікті Қазақстанның тіркеу есебінен шығарған жағдайда меншік иелерінің сұрау салуы бойынша жүзеге асырылатын болады.
- Армениядан әкелінген және Қазақстанда биыл 1 маусым мен 1 қыркүйек аралығында тіркелген автокөлікті одан әрі қайта сату үшін не қажет?
- Тіркелген автокөлікті пайдалану мерзімі шектелмеген. Автокөліктің меншік иесі оны пайдалану мерзімдері туралы шешімді өзі қабылдауға құқылы.
Егер азамат өз автокөлігін қайта сатқысы келсе, ол:
- «Қазақстандық» мемнөмірлер мен техпаспорттарды тапсырумен автокөлікті Қазақстанның есебінен шығаруға;
- мамандандырылған ХҚКО-да «армяндық» нөмірлері мен техпаспортты қайтып алуға тиіс;
- Армения есебінен шығару, ол үшін қазіргі таңда «өзінің баруы қажеттігі» көзделген;
- Қазақстанның заңнамасында көзделген (кедендік баж, бастапқы тіркеу және кәдеге жарату алымы) төлемдерін төлеу.
Осыдан кейін ол автокөлікті басқа тұлғаға қайта сата алады.
- Түсінікті, ал Арменияда берілген техпаспортта көрсетілмеген адамға Қазақстанда автокөлікті тіркеуге бола ма?
- Жоқ. Егер автокөлік Арменияда Қазақстанның нақты азаматына тіркелген болса, онда біздің елімізде де ол автокөліктің меншік иесі болып табылатын сол адамға тіркелетін болады.
Осындай автокөліктің сенімхаттың немесе сақтандыру полисінің негізінде басқаратын адамдарға оларды тіркеу жүзеге асырылмайды, өйткені заңды тұрғыдан олар автокөліктің меншік иелері болып табылмайды.
Сонымен қатар сақтандыру шарты негізінде басқа адамдар аталған автокөліктермен басқаруға құқылы.
- Сұхбатыңызға рахмет!
Айгүл РАХМЕТОВА
Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.
