Мектепке дайындық сөмке таңдаудан басталады

Әр оқу жылының басында оқушылар ата-аналарымен бірге сөмке таңдауға барады. Әрине әр түрлі әдемі сөмкелер кезігеді. Алайда бір иыққа асылатын сөмкелерді ұстауға болмайды. Сонымен қатар сөмкелердің салмағына да көңіл бөлу керек.

Мектеп сөмкесін немесе рюкзакты сатып алғанда бірнеше негізгі сәттерді ескеру қажет: өлшемі, салмағы, анатомиялық түрі, конструкциясы, беріктігі, қолайлылығы, пайдаланылатын материалдардың сапасы және олардың қауіпсіздігі. Жүктеме барлық иыққа біркелкі түсетін нұсқаларға артықшылық беру керек. Бұл бала денесінің симметриялық қалпын сақтауға және оның қолдарын босатуға көмектеседі. Осы ережелерді сақтау ско­лиоз, остеохондроз сияқты аурулардың пайда болуының ал­дын алу шарасы болады.

Таңдау кезінде мынадай ұсынымдарды сақтау қажет:

- арнайы қаңқасы бар ортопедиялық арқалығы бар сөмкені/рюкзакты таңдау керек, салмақты және омыртқаға қысымды біркелкі бөлетін, баланың омыртқасын бұзбай, оның арқасын тік қалыпта ұстау үшін қатты болуы тиіс;

- иықбаулары баланың иығын ауыр салмақпен қиып кетпеуі үшін сипағанда жағымды, жалпақ материалдан бо­луы тиіс. Тұтқаларының ұзындығы реттелуі тиіс, бала оны тек екі иықбаумен асынуы, бұл ретте баланың мойнына салмақ түспеуі тиіс;

- сөмкенің өлшемі мен салмағы баланың бойы мен жасына сәйкес келуі тиіс. Мектеп рюкзагының ішіндегісінсіз салмағы 1 килограмнан аспауы тиіс. Мектеп сөмкесінің салмағы ішіндегісімен бірге дамуының физикалық көрсеткіштері нормаларға сәйкес олардың жасына сәйкес келетін жалпы бала салмағының көп дегенде 10%-ын құрауы тиіс, мысалы:

1-3 сынып - 1,5 -2 кг дейін; 4-5 сынып - 2-2,5 кг дейін; 6-7 сынып - 3-3,5 кг дейін; 8 -11 (12) сынып - 4-4,5 кг дейін.

Ал омыртқа жотасының бір бүйіріне қарай қисаюы - «ско­лиоз ауруы» деп аталады.

Сонымен сколиоз - омыртқаның түзу қалпынан бүйір жағына қисаюы, яғни, тіндердің өзгерістерімен, омыртқалар- дың ығысуымен және қисаюымен сипатталатын ауру.

Ата-аналар назарына:

Балаңыздың мүсінін, омыртқа жотасына күш түспеуін сәби кезінен қадағалаңыз.

Балаңыздың жүріс-тұрысын, омыртқа жотасын түзу ұстауын, бойында көзге көрінетіндей қаңқа өзгерісі бар-жоғын қадағалаңыз;

Сабақта партаның немесе компьютердің алдында отырғанда түзу отыру керектігін құлағына құйып отырыңыз.

Баланың бір иығы екінші иығынан жоғары тұрған жоқ па, соған мән беріңіз;

Таза ауада бойын тік ұстап жүргізіп, көп серуендетіңіз. Бір орнында тапжылмай отыра беруге болмайды. Спортпен шұғылдануына көңіл бөліңіз. Мәселен жүзу, би, гимнастика.

Ауыр жүк көтертпеңіз, мектепке баратын сөмкесі ауыр болмауы керек, бір жақ иығына емес, арқасына іліп жүретін сөмке алыңыз;

Баланың ішетін тамағы дәрумендер мен минералды заттарға бай болуы керек. Яғни кальций мен фосфорға, «С» және «Д» дәрумендерге мол азық-түліктер, сүттен жасалған тағамдар, балық, көкөністер және жеміс-жидектер жеу керек.

Балаңыздың бойынан, дене бітімінен қандай да бір ауытқу байқасаңыз, дәрігерге көрсетіңіз. Омыртқа жотасының қисаймауын қадағалап отырыңыз.

Спортпен шұғылданып, салауатты өмір салтын сақтан- ған жөн. «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол іздейік».

А. ИСАБАЕВА, Жаңаөзен қалалық қоғамдық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары.