Мемлекетаралық меморандум Каспийді құтқара ала ма?

Сарапшылар Түркиядағы жер сілкіністері шынымен су деңгейіне әсер ете ме, жоқ па деген пікір айтады. Оның себептерін Ақтау тұрғындары да талқылап жатыр. Өйткені, Каспий теңізі олар үшін жай ғана демалыс орны емес, ауыз судың бірден-бір көзі, деп хабарлайды mangystaumedia.kz сайты ktk.kz сайтына сілтеме жасап.

Каспий теңізінің таяздануының нақты себептерін күні бүгінге дейін ешкім нақты атай алмайды.

- Қазіргі кезде болып жатқан процесті мерзімдік деп атауға болады. Кейбіреулер мұны Каспийдің әдеттегі тынысы дейді. Біреу 30-40 жылда бір рет теңіз деңгейінің көтерілуі мен төмендеуі байқалатын белгілі бір циклділік деп атайды, - дейді эколог Кирилл Осин.

Каспийдің кезеңділігі ең танымал нұсқалардың бірі болып табылады. 1980 жылдары жағалау одан да алысқа жылжығаны белгілі. Алайда экологтар қазіргі жағдайдың тек табиғи құбылыс еместігіне күдіктенеді.

Каспий табиғи ресурстарға, Қызыл кітапқа енгізілген балықтар мен сүтқоректілерге бай. Осы биоәртүрлілікті сақтау қажет. Және бұл үйлестіріліп және шұғыл түрде жасалуы керек.

- Суды төмендету немесе көтеру мәселелерін шешу үшін Каспий мемлекетінің басшылары отырып, су алу ағыны туралы келісім бойынша ынтымақтастық туралы меморандум жасасу керек. Қазір көптеген елдер өз мақсаттары үшін жағалауларына су қоймаларын салуға кірісті. Көршілердің пікірі ескерілмейді. Мәселені мемлекетаралық деңгейге жеткізу керек, – дейді эконометрика профессоры Нұрлан Мұңбаев.

Профессор түрік жер сілкінісінің Қазақстанға әсері туралы нұсқаны негізсіз деп атады. Теңіз ұзақ уақыт бойы таязданғанымен, Түркиядағы қайғылы оқиғаға еш қатысы жоқ.

Ал, мамандар екі аптаның ішінде 60 миллион теңгеден астам сомаға 22 мың сүзгіні ауыстыруға мәжбүр болған.

-Бізге өте лас су келді. Ол шын мәнінде қап-қара болды. Аптаның осы күндерінде біздің микросүзгілеріміздің бір жылға жуық қоры таусылды. Екіншіден, халық үздіксіз суды қалайды, бірақ біз физикалық түрде оған қол жеткізе алмаймыз. Бұл өте қиын болды, – дейді «Каспий тұшыту зауыты» ЖШС директоры Нұрлыбай Аққұлов.

Өнімділіктің жоғалуы, құрал-жабдықтардың тозуы, шығындардың артуы - бұл мәселенің ең төменгі тізімі. Мамандар су алатын арнаны үнемі тазалап, ұзартып, тереңдетіп отыру керек дейді. Сонда проблемалар аз болады. Оқиғадан шығудың жолы - теңізде 2 шақырымға дейінгі қашықтықта жеке құбыр салу. Онда суды қоспасыз және өндіріс үшін оңтайлы температурада алуға болады. Бірақ бұл әлі арман ғана.

Ақтаулықтар армандауды да ұмытқан жоқ. Олар теңіз деңгейінің бір күні қайтып келеріне сенімді. Бұл мемлекеттік құрылымдардың араласуынан кейін бола ма, әлде табиғаттың қалауымен бола ма, ол жағы белгісіз.

Маңғыстау Медиа

Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.