Алтынқазған құпиясы: мамандар ғұндық үлгідегі жәдігерлерді таныстырды

Маңғыстау тарихи-өлкетану музейінде "Алтынқазған құпиясы" атты көрме өтті. Көрмеге б.э. IV-XI ғасырларға тиесілі Алтынқазған діни қабірлеу кешенінде табылған жәдігерлер қойылды. Бұл діни қабірлеу кешенінде ғұндық үлгідегі сәндік белдік пен жылқының қылынан жасалған жүген жабдықтары темір бөлшектерінің екі жинағы табылған. Мамандардың айтуынша, Алтынқазған – алтынмен қапталған жылқылардың жерленген орны, - деп хабарлайды mangystaumedia.kz сайты. Шараға музей қызметкерлері, археолог Андрей Астафьев пен БАҚ өкілдері қатысты. Түпқараған ауданының аумағында орналасқан Алтынқазған – діни қабірлеу кешені 2010 жылы табылған. Оны Ақтау қаласының Ф. Ахмадулин есімді тұрғыны металіздегіштің көмегімен күміспен қапталған ер-тұрманның қалдықтарын тауып алып, оны археолог А. Астфьев берген екен. [gallery td_select_gallery_slide="slide" ids="75525,75519,75518,75517"] «Алғашқы археологиялық зерттеуді 2014 жылы бастадық. Ол жұмыс 2016 жылға дейін жүргізілді. Зерттеулердің қорытындысы бойынша орта ғасырға тиесілі діни қабірлеу кешені деп танылған. Ол б.э. 4-11 ғасырларға дейінгі кезеңдерде болуы мүмкін. Қазіргі таңда Жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіміне енгізілген. Бұл жерден құрбандықтың сыйы ретінде қалдырылған заттардың қалдықтары, сондай-ақ үш қатарлы және әр кезеңді қабірлер табылған", - дейді археолог А. Астафьев. 2017 жылы жергілікті археолог А. Астафьев Новосібір мемлекеттік университетінен келген Ресей археологы Е. Богдановпен бірлесе Алтынқазған діни-қабірлеу кешенінде зерттеу жұмыстарын жалғастырды. Зерттеу жұмыстарынан ғылыми мақала жазып, РҒА Археология институты ұйымдастырған Тула қаласына жақын жерде «Куликово алаңы» мемлекеттік музей-қорығында өткен халықаралық конференцияда баяндама жасады. Музей маманы Нұршат Қалқенованың айтуынша, діни қабірлеу кешені тек Қазақстанда ғана емес, Азияда үлкен резонанс тудырған жаңалық. Катамкомболық, яғни жерге тереңірек қазылып көмілетін жерлеу кешені болғандықтан мұндай орындардың байқалуы, көзге түсуі қиын. Тек кездейсоқ немесе геофизикалық үлкен құрылғылар арқылы табылады. Мамандар бұл жер әлі де зерттелуі қажет екен жұмыстары қажет екенін айтады. «Аталған кешенде ат иесінің немесе сарбаздың сүйегі табылған жоқ. Бірақ кешенге жақын жерде ерлі-зайыптылардың сүйегі табылыпты», - дейді облыстық тарихи-өлкетану музейінің маманы Нұршат Қалқенбаева. Бұл шараға тек БАҚ өкілдері ғана емес, шаһар тұрғындары да қызығушылық танытып келген. «Ғұндардан қалған мұралар табылды дегенді естіп келгенмін. Бұл – сенсация. Егер ары қарай зерттелсе көптеген мәліметке қанық боламыз деген ойдамын», - дейді қала тұрғыны Ержан Құрметов. Облыстық тарихи-өлкетану музейінің директоры Тамара Жұмалиеваның айтуынша, Маңғыстауды тек қана жер асты мешіттері бар, салт-дәстүрі сақталған киелі ғана емес , сақ пен ғұн дәуірінен бері қарай мұраны сақтап қалған тарихи өңір деп білуіміз керек. Айта кетелік, 2018-2019 жылдары Алтынқазған діни-қабірлеу кешенін зерттеу бойынша кешенді жұмыстар жасақталып, жергілікті бюджетке өтінім берілген. Алдағы уақытта ескерткіштің қорғау аймақтары бекітілмек.