«5/50» бағдарламасы берген мүмкіндіктер қандай?

©

«ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ құрылымында мұнай сервистік қызметін көрсететін компаниялар бар. Соның бірі саналатын «Маңғыстауэнергомұнай» ЖШС – электр желілері мен электрлік орнату қызметтеріне мамандандырылған мекеме. Компания мұнай өндіруші нысандарында, атап айтқанда «ҚазМұнайГаз» АҚ-тың мұнай мекемелерінде қызмет көрсетеді. Негізгі тапсырыс беруші – «Маңғыстаумұнайгаз» компаниясының Қаламқас, Жетібай кенорындарында орналасқан электр желілерімен қамтамасыз ету қызметтері ұсынылады.

Маңғыстауэнергомұ­най» компаниясы өзге де мұнай-­сер­вистік қызмет көрсетуші әріптес серіктестіктермен қатар 2014 жылдан бүгінгі күнге дейін күрделі экономикалық­қаржылық жағдайда жұмыс жүргізіп келеді. Бұл – бірін­ші кезекте сыртқы және ішкі фак­торлардың ықпалы, әлемдік мұнай нарығындағы мұнай бағамының тұрақсыздығы әсерінен туындаған жайт. Осы уақыт ішінде компания­ның табысы күрт төмендеп, шығын­ға ұшыраған. Әлемдік экономикалық дағдарыс салқыны, әлемдік нарықтағы мұнай бағасының төмендеуі бізде­гі мұнай өндіруші компанияларға айтарлықтай кері ықпал тигізіп отыр.

Қалыптасқан күрделі ахуалға бай­ланысты «ҚазМұнайгаз» ҰҚ» АҚ­-тың бизнес­процестерді трансфор­мациялау және басқарма деңгейін қысқарту мен операциялық модель­ге көшу арқылы қайта құрылымдау жұмыстарын жүргізді. Мұнай­-сер­вис компанияларының қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету мақ­сатында персоналмен байланысы жоқ шығындар оңтайландырылып, компанияларға сырттан жұмыскер алуға мораторий енгізілді, сондай­-ақ қосымша тапсырыстар да қарас­тырылуда. Ал мұнай­сервис ком­панияларын ҚМГ құрамында сақтау үшін оларды бәсекелік ортада бірша­ма жоғары деңгейге шығару қажеттігі алға шықты. Бұл бірінші кезекте қыз­мет сапасын арттыру, жұмыскерлер­ді оқыту, персоналдың біліктілігін көтеру мәселелерін қарастырады.

«ҚазМұнайГаз» тарапынан зей­неткерлік жасына жақындаған қыз­меткерлерді мерзімінен бұрын зейнет демалысына жіберуге ын­таландыратын бағдарлама да бар. Компания басшылығы соған ұқсас «5/50» бағдарламасын да ұсынады. Бұл бағдарламаға өтініш білдір­ген жұмыскерлер бес жылдық еңбекақысының жартысына тең қаражатқа ие болады. 5/50 бағдарла­масына сәйкес шешім қабылдаған жұмыскерке  орта есеппен 10  млн. теңге өтемақы төленеді. Бүгінде бағ­дарламаның игілігін көріп, компа­ния төлеген қомақты өтемақы арқы­лы әртүрлі әлеуметтік, отбасылық шаруаларын түгендеп, тұрмысын түзеп алған азаматтар да жетерлік. Мәселен, бағдарлама арқылы алған мол қаражатты банк алдындағы бе­решек несиелерден құтылу, баспа­налы болу, балаларын жоғары оқу орнында оқыту, жеке кәсіптерін ашу және т.б. Біз аталған бағдарламалар­ды тиімді пайдаланған мекеменің бірі «Маңғыстауэнергомұнай» ЖШС бас директоры Нұрдәулет Қосбаевпен тілдесіп, компанияның бүгінгі ахуалы жайында білген едік.

«Маңғыстауэнергомұнай» ЖШС­-де соңғы уақытта мұнай­-сервис компаниялары тарапынан түсетін тапсырыстар көлемі қысқарған. Бұ­дан бөлек, компания  өнімдерінің өз құнының жоғарылығы, сондай­-ақ еңбекақы төлеу қорының үлес салмағының басым болуы да меке­ме жұмысын тұралатып келген. Ал еңбекақы төлеу қоры қазіргі кезде барлық шығындардың 70 пайызын құрап отыр. «Мәселен, 2018 жылы жоспардағы табыс көлемі 7­8 млрд. теңге болса, шығын 9,4 млрд. құрайды. Осындай жайттарға байланысты ком­пания қазір дағдарыс алдында тұр. Бұл келеңсіздіктерді жою үшін 2014 жыл­дан қазіргі күнге дейін компанияның экономикакалық ахуалын жақсартуға байланысты әртүрлі түсіндіру жұмыстары мен шаралар жүргіздік. Бұл алғашқы қадамдар – шығындарды қысқартуды оңтайландыру, өндіріс шығындарын азайту, сондай­ақ әкімшілік басқарудағы шығындарды қысқарту, компанияларға сырттан жұмыскер алуға мораторий жариялау. Дегенмен бұл шаралар компания­ны тығырықтан алып шыға алмады. Жоғарыда атап өткендей, бұл дағдарыс мұнай бағамындағы тұрақсыздық, өндіріс заттарының өзіндік құнының өсуі, жоғары еңбекақы төлеу қоры үлесіне тікелей байланысты», – дейді мекеме басшысы.

«Маңғыстауэнергомұнай» компа­ниясына 2015–2018 жылдар аралы­ғында «ҚазМұнайГаз» тарапынан дотация есебінде қаржылай көмектер жасалып келген. Бүгінгі күнге дейін ұлттық  компания қазынасынан 9,8 млрд. теңге аударылған. Алайда бұл жағдай бұдан ары жалғаса бе­руі мүмкін еместігі белгілі. Осыған байланысты компания шығындарды оңтайландыру, мекеме құрамындағы салалық емес қызметтерді нарыққа шығару (арнайы техникалар мен көліктер), штат санын азайту, зей­неталды жас, «5/50» бағдарламасы секілді қажетті шаралар мен бағдар­ламаларды қабылдады. Сондай­ақ та­бысты арттыру, жаңа технологиялар­ды қолдану, қызметтер аясын кеңейту де компанияның болашаққа қойған жоспарында. Бағдарламалар 2018 жылы нәтижелі жүзеге асырылса, ком­пания 2019 жылы табысты деңгейге көтеріледі.

«Басын ашып айта кетер жайт, бұл бағдарламалар біржақты қаралмайды. Әркез жұмысшы ұжымдарымен бірле­се жасалатын, тараптардың келісімі­ мен атқарылатын шаруалар екенін ескере кеткен жөн. Бұл мәселелерде жариялылық пен ашықтық қағида­ларын ұсынамыз. Осы уақытқа де­йін ұсынған бағдарламаны 120 жұмысшы қабылдады, зейнеталды жастағылар бағдарламасымен 25 адам, зейнеткерлік бойынша 9 адам кетті, «Өзенмұнайгаз» мекемесіне 5 адам ауысты. Осылайша «5/50» бағ­дарламасы бойынша компания жал­пы 2017-­2018 жылдарға 140 адамды қамтуды жоспарлайды. Бағдарламаны қалаған жұмыскерлерге 8 млн. теңге көлемінде өтемақы беріледі. Бұл қаражат қызмет өтілі мен біліктілігіне байланысты өседі», – дейді Нұрдәулет Рахымұлы.

Оның айтуынша, «5/50» бағдар­ламасы бүгінгі күнге дейін жұмыс­ керлердің ерік­қалауы мен өтініштері бойынша арнайы комиссия оты­рысында қаралып келеді. 2 жыл­да бағдарламаға сәйкес салалық емес мамандықта 75 адам, басқа мамандықтарда 65 адам жұмыс іс­тейді. Бағдарламаны әр адам әртүрлі себептерге байланысты таңдайды екен. Мәселен, отбасылық жағдайын түзеу, материалдық жағдайын жақ­сарту, денсаулығына да байланысты немесе жеке кәсіп, шаруа жасағысы келетіндер де бар. «Дегенмен бағ­дарламаны қалаған адамның бәріне беріп, жаппай жұмыстан босату де­ген болмайды. Өндірістік қажетті­ліктерге байланысты кей жағдайда осы бағдарламаны алғысы келген бірқатар қызметкерлердің өтінішін кері қайтардық. Бұдан бөлек, 20 адамды қайта оқытып, басқа меке­мелерге орналастырдық. 21 адам жоғарыда аталған жағдайларға бай­ланысты тиісті қаражаттарын алып, келісімшартты тоқтатты. Жалпы «ҚазМұнайГаз» компаниясына қа­расты мекемелер арасындағы транс­формациялау жұмыстары оң нәти­желер берді. 2018 жыл басынан бері электр желілері қондырғыларын орнату бойынша  толықтай жұмыс көлемін атқарғалы отырмыз. Біз қазір «OilServicesCompany», «Oil­ ConstructionCompany» компаниялары­на электромонтаж құрылыс жұмыс­тарын толықтай жүргіземіз. Осы бағыттағы компанияның табыс көлемі 1,5 млрд. теңгеге жетіп отыр. Жыл соңына дейін табыс көлемін 2,7 млрд. теңгеге жеткіземіз деп ойлаймын. Бұл жетістіктер – «ҚазМұнайГаз» бен біз­дің мекеме арасындағы бірлескен бағдарламалардың жемісі», – дейді Нұрдәулет Қосбаев.

«Бұрын бізде өзіміздің жедел ар­найы техникаларымыз болды, онда біздің штаттық персоналдар жұмыс істеді. Біз бұл жұмыскерлерге екі ұсыныс бердік. Біріншісі – жұмыс­кердің ниеті болса, денсаулығы жа­раса, біліктілігі жетіп жатса, оларды қайта оқытып, біліктілігін арттырып, электромонтер, электрослесарь қыз­метіне ауыстыру. Бұл бағытта 2 жыл ішінде 41 адам қайта оқып, тәжірибеден өтіп, аталған қызметтер­ге ауысты. Бұдан бөлек, біздің құ­рамда құрылысшылар және көлік жүргізушілері де болды. Салалық емес қызметкерлерді топтарға бөліп айтсақ, күзетшілер, қарауылдар, тех­никалық тазалықшылар, осы кәсіп ие­леріне «5/50» бағдарламасы ұсыныл­ды. Барлығы да бағдарламаны өз мақсат-­жоспарларына қарай, ерікті түрде, өз қалауларымен таңдап, тие­сілі қаражаттарын алды», – деп сөзін түйіндеді Н.Қосбаев.

«Маңғыстауэнергомұнай» компа­ниясы өз әлеуетін сақтай отыра, мекеме жұмысын оңтайландыруға бағытталған бағдарламалардың игі­лігі жұмыскерлер үшін де тиімді бо­луын әркез осылай жүйелеп отыра­тын болады. Уақтылы қабылданған бағдарлама мен тиісті шешім мұнай өндіру, сервистік қызмет саласында­ғы компаниялардың алдағы жұмыс ауқымына айтарлықтай дем беріп, әлеуетін көтере түсті.

Жайық НАҒЫМАШ

Маңғыстау Медиа

Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.