Yessenov университетінің ғалымдары жылу сорғысы негізінде күн-жылу тұшыту қондырғысын әзірледі. Тұзды суды тұшытатын қондырғы өңірде бұрын соңды болмаған, - деп хабарлайды mangystaumedia.kz сайты.
Университет ғалымдарының негізгі мақсаты – өңірдің аса маңызды ғылыми-техникалық проблемаларын шешу. Бүгінгі таңда Маңғыстау облысында өте өзекті мәселенің бірі - ауыз су тапшылығы. Сарапшылардың болжамы бойынша 20 жылдан кейін Қазақстанда су тұтыну 56 пайызға артады, ал су тапшылығы жылына 20 м3 асуы мүмкін.
Осы мәселелерді шешу мақсатында Yessenov университетінің ғалымдары «Жылу сорғысы негізінде күн-жылу тұшыландыру қондырғысын әзірлеу» жобасын іске асырды. Аталған жоба ҚР ҒЖБ министрлігі Ғылым комитетінің 2022-2024 жылдарға арналған ғылыми және ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранты есебінен қаржыландырылды. Yessenov University ғалымдары, жоба жетекшісі, PhD доктор Самал Сырлыбекқызы, Д.Б. Баимбетов, және Хиндустан инжиниринг және технологиялар колледжінің (Индия) профессоры, Стэнфорд университетінің есебі бойынша әлемнің үздік 2% профессорларының бірі Mohanraj Murugesan, ҚазҰУ ғалымдары Е.К. Беляев, А. Төлеуханов, Е. Ердеш және т.б. бірлесе ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізіп жатыр.
- Жобаның жалпы идеясы - жылу сорғысы мен күн дистилляторы негізінде шағын күн-жылу тұшыту қондырғысының прототипін әзірлеп, жасау. Жергілікті климаттық және әлеуметтік жағдайлар негізінде күн-жылу тұшыту қондырғысын пайдаланудың техникалық-экономикалық негіздемесін және оның өнімділігін тексеру, сынау. Аталған жоба шалғайдағы елді мекендер үшін тұзды суды тұшытуға мүмкіндік береді, - деді Yessenov университетінің ғалымы, жоба жетекшісі, PhD доктор, қауымдастырылған профессор Самал Сырлыбекқызы.
Оның айтуынша, Ақтау қаласының климаттық жағдайы үшін күн дистиляторының өнімділігі және оны арттыру жолдары TRNSYS бағдарламалық пакетінде зерттелді. Күн дистиляторының өнімділігі тікелей күн радиациясы, абсорбердің ауданына, судың булану кезіндегі латенттік энергия мөлшеріне және судың конденсациялану жылдамдығына тікелей тәуелді. Сол себепті де су буының конденсациялану жылдамдығын арттыру мақсатында жылу насосының жүйесі қосылған. Күн-жылу тұшыландыру қондырғысын жылу сорғысы жүйесімен біріктіру нәтижесінде өнімділігі 80%-ға артқан. Бұл облысқа жыл бойы тазартылған су өндіруге мүмкіндік береді.
Жас ғалым алдағы уақытта дайындалған автономды тұшыландыру қондырғысын әрі қарай ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға ұсынуды жоспарлап отыр.