31 мамырда Ақтаудағы “Достық үйінде” Маңғыстау облысы әкімдігі жанындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі комиссияның ашық отырысы өтті, деп хабарлайды mangystaumedia.kz
Отырысқа Маңғыстау облысының әкімі Нұрлан Ноғаев, саяси қуғын-сүргін құрбандары мен жер аударылған халықтардың ұрпақтары, Қоғамдық кеңес мүшелері, қоғам белсенділері, ақсақалдар, студенттер, мектеп оқушылары, БАҚ өкілдері, сондай-ақ комиссия мүшелері қатысты.
Тарихи оқиғалардың кадрлары ұйымдастырушылар дайындаған бейнероликтерде көрсетілді.
Фердос Тангиева сол сұрапыл кезеңдердегі естеліктермен бөлісті.
«Біз, Ингушетия мен Шешенстан халықтары сол жылдары қазақ даласына жер аударылдық. Жолда 13 күн өткізіп қақаған суық пен аштықты бастан өткіздік. Кейбір аялдамаларда әскерилер нан мен су берді. Мен ол кезде алты жаста едім, қарным қатты ашқаны әлі есімде. Адамдар вагондарда өліп жатты, мәйіттер тіпті далаға лақтырылды, оларды өзімізбен қалдыруға рұқсат етпеді. Жерлеуге де рұқсат етілмеді. Бізді Ақмола облысына әкеп, далада қалдырды. Жергілікті тұрғындар шанамен алып кетуге келгені есімде. Біз аш-жалаңаш едік. Қазақтар бізге азық-түлік, баспанамен көмектесті. Қатты суық еді, біз блиндаждарда тұрдық, оны қолымыздан келгенше қыздырдық. Біз мұндай суық ауа-райына бейімделмеген едік оның үстіне. Адамдар отқа жағатын ағаш үшін орманға шығып кетіп, көбі қайтып оралмады. Көктемде олардың мәйіттері табылғаны есімде. Сол уақтыт қорқынышты, адам төзгісіз кезең болды. Әкемді алып кетті, кінәсі жоқ адам еді. Өмірінің 96 жылында алты рет репрессияға ұшырады. Мен осы орайда жастарға үндеу тастағым келеді - сендер бақытты өмір сүріңдер, мұндай қайғылы оқиға ешқашан қайталанбасын деп», - деді Фердос Тангиева.
Аймақ басшысы Нұрлан Ноғаев өз сөзінде Қазақстан халқы осы күні саяси қуғын-сүргінге ұшыраған миллиондаған отандастарымен қатар жер аударылған бейкүнә жандарды естелікпен еске алатынын атап өтті.
– Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығына сәйкес саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау жөніндегі облыстық комиссия құрылып, арнайы жоспар бойынша жұмыстар ұйымдастырылуда. Сонымен қатар, осы жұмыстарды үйлестіруге бағытталған жұмыс топтары бар. Қазақстанға күштеп қоныс аударған көптеген халықтар қиын жылдарды, қиын кезеңдерді бастан өткерді. Ол кезде қазақтың өз өмірінде қиындықтары болды. Бірақ сонымен бірге олар адамгершіліктің ең озық үлгісін танытып, қолдау көрсетіп, ризығы мен баспанасын бөлісе білді. Біз сол сұрапыл кезеңдердің куәгерлерінің естеліктеріне куә болдық, олар бүгін бізге бұрылып, болашақтың жарқын болуын, басынан өткен қиыншылықтардың қайталанбауын тіледі. Бұл – халықтар даналығы. Халқымыз өзіне қауіп төнсе де өзгені жылытуға, тамақтандыруға күш тапты. Бүгінгі таңда тарихтың қасіретті беттерін ұмытпау, Қазақстанның бостандығы мен тәуелсіздігі үшін қандай баға берілгенін білу және есте сақтау маңызды», - деді Нұрлан Ноғаев.
Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні Қазақстанда 1997 жылдан бері аталып келеді. Қазақстанның көрнекті ғылым және мәдениет қайраткерлері – Ахмет Байтұрсынов, Әлихан Бөкейханов, Міржақып Дулатов, Мұхамеджан Тынышпаев, Мағжан Жұмабаев, Сәкен Сейфуллин және т.б. репрессияға ұшырағаны тарихтан белгілі.
– Кінәсі дәлелденбестен, адамдарды тұтқындап, лагерьге жіберді. Мыңдаған отбасы осылайша жойылды. Бірер айдың ішінде «Отанын сатқандардың» әйелдерінің барлығы дерлік ұзақ жылдарға мәжбүрлі еңбекпен түзеу лагерлеріне сотталды. Олар ұсталған кезде әйелдердің кейбірі жүкті болған, ал көбісі балаларымен әкелінген. Түрлі деректерге сүйенсек, 30-шы жылдардың басында 3 миллионға жуық қазақстандық жаппай ашаршылықтың құрбаны болды, 100 мыңнан астам адам қуғын-сүргінге ұшырады, 25 мыңнан астамы атылды. Осылайша халықтардың қоныс аударуы 40-жылдардың соңына дейін жалғасты. Біздің қасиетті борышымыз – қуғын-сүргінге ұшырағандардың ерліктерін көздің қарашығындай сақтап, кейінгі ұрпаққа жеткізу, олардың қайсарлығын дәріптеу, сенімінің беріктігімен рухтандыру. Бұл – біздің замандастарымыздың өмірін қолдап, байыта алатын ұлы мемелекеттің рухани әлеуеті, – деді Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті гуманитарлық ғылыми-зерттеу институтының директоры Киікбай Жаулин.
Комиссия жұмысына белсене қатысқаны және мұрағат материалдарын іздестіру, анықтау және талдау үдерісіндегі жемісті еңбегі үшін Маңғыстау облысы әкімдігі жанындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі комиссия мүшелеріне, сондай-ақ ғалымдарға, зерттеушілер мен сарапшылық топтар өкілдері Маңғыстау облысы әкімінің атынан алғыс хаттармен марапатталды.
Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.
