АИТВ инфекциясын жұқтыруға жол ашатын аурулар

Жұқпалы аурудың түрі көп. Адамдар бір-бірімен сөйлескенде немесе бір жерде отырғанда жұғатын вирустардың бар екенін білгенімізбен, тым жақын қарым-қатынас арқылы жұғатын жұқпалардың барын жастардың біле бермеуі мүмкін. Мамандардың айтуынша, жастар жағы денсаулығына, өзінің кіммен қатынаста екеніне мән бермейтіндіктен, жыныс жолымен берілетін ауруларға шалдығатындар қатары азаяр емес. Осы орайда ЖИТС-тың алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі Маңғыстау облыстық орталығының эпидемиолог дәрігері Набаткүл Сүгірова жыныстық жолмен берілетін инфекциялар (ЖЖБИ) жайында әңгімеледі.

- Ұзақ уақыт бойы АИТВ және басқа жыныстық жолмен берілетін инфекциялар (ЖЖБИ) дербес қаралып келді,-деді ол.-Шындығында, АИТВ инфекциясы мен ЖЖБИ арасында объективті байланыс бар. АИТВ мен ЖЖБИ арасындағы байланысты көрсететін төрт негізгі бағыт та бар. Бұларды талдап айтсақ:

1.АИТВ инфекциясы да ЖЖБИ-лар сияқты қауіпті жыныстық мінез-құлық арқылы беріледі. Егер адам В гепатитін немесе ЖЖБИ жұқтырған болса, онда ол осы қауіпті жыныстық қатынаста АИТВ инфекциясын жұқтыруы әбден мүмкін. Ал егер адамға АИТВ инфекциясы диагнозы қойылса, онда ол адамнан басқа ЖЖБИ анықтау мүмкіндігі өте жоғары. Сондықтан қандай да бір жыныстық жолмен берілетін инфекция анықталса, жиі кездесетін ЖЖБИ-ға, АИТВ инфекциясына скринингтен өту ұсынылады.

2.ЖЖБИ жұқтыру АИТВ инфекциясының алдындағы осалдықты арттырады. Бұл екі себепке байланысты болады. Біріншіден, жыныстық герпес және мерез сияқты көптеген инфекциялар жыныс мүшелерінің шырышты қабығына зақым келтіріп, оның АИТВ-ға қарсы тұру қабілетін төмендетіп, өткізгіштікті арттырады. ЖЖБИ-мен бірге жүретін жаралар мен қабынулар вирустың қанға енуі үшін ашық есік ретінде қызмет етеді. Бұл симптомдары бар адам АИТВ инфекциясына көбірек бейім. Екіншіден, гонорея және хламидиоз сияқты инфекциялар, аурудың белгілері болмаса да, АИТВ жұқтыру қаупін арттыруы мүмкін. Бұл дененің инфекциямен күресу нәтижесінде пайда болатын CD4 жасушаларының жыныс аймағында жинақталуына байланысты. Вирус бұл жасушаларға оңай еніп, денеде көбейе бастайды.

3.АИТВ-мен де, ЖЖБИ-мен де ауыратын адамның АИТВ-ны серіктесіне жұқтыру ықтималдығы жоғары. Бұл шырышты қабықтың зақымдалуымен де, кейбір ЖЖБИ-де көптеген CD4 жасушаларының жыныс аймағында орналасуына байланысты. Зерттеулер көрсеткендей, ВИЧ-позитивті ерлерде гонорея мен хламидиоз шәуеттегі вирустың концентрациясын күрт арттырады. Дегенмен, антибиотикалық емдеу курсы вирустың мөлшерін бұрынғы деңгейге дейін төмендетуге көмектеседі.

4.ЖЖБИ АИТВ-теріс адамдарға қарағанда АИТВ-позитивті адамдар үшін әлдеқайда үлкен қауіп тудырады. Иммундық жүйе мұндай инфекцияларға қарсы тұруда маңызды рөл атқаратындықтан, қоғаныс қабілеті АИТВ инфекциясының кесірінен әлсіреген адамдарда ЖЖБИ әлдеқайда ауыр өтеді. Бұл жағдайда симптомдар теріс АИТВ статусы бар адамдарға қарағанда әлдеқайда айқын болуы мүмкін. Сифилис, гонорея және герпес сияқты инфекциялар ерекше қауіпті. Кейбір жыныстық жолмен берілетін инфекциялар, мысалы, цитомегаловирус, тек иммунитеті төмен адамдарда патология тудырады.

ЖЖБИ-дің адам ағзасына кері әсері әрқашан жыныс мүшелерінің зақымдануымен және жыныстық ыңғайсыздықпен шектеле бермейді. Уақытылы диагноз қойылмаса немесе дұрыс емделмесе, ЖЖБИ созылмалы болып, кейіннен басқа органдар мен жүйелерге зақым келтіруі мүмкін. Хламидиоздағы буындар, мерезде жүрек-қан тамырлары және жүйке жүйелері, қатерлі ісік (папилломавирустармен жұқтырған кезде жатыр мойны обыры) тудырады, ал АИТВ инфекциясының өлімге де жеткізетін қаупі бар.

Бала туатын жастағы әйелдерде жыныстық жолмен берілетін аурулар әртүрлі жыныстық бұзылуларға, бедеулікке, жатырдан тыс жүктілікке тап қылуы мүмкін. Түсік тастауға, мерзімінен бұрын босануға, ұрықтың туа біткен ақауларына, өлі тууға, ұрықтың ЖЖБИ және АИТВ жұқтыруына әкеледі. Ал ер адамдарда ЖЖБИ бедеуліктің және импотенцияға дейін жыныстық дисфункцияның дамуына ықпал етеді.

Адам ағзасында жыныстық жолмен берілетін кез келген инфекцияның болуы АИТВ инфекциясын жұқтыру қаупін орта есеппен 3-4 есе арттырады, бұл аралас инфекция болған кезде артады. ЖЖБИ және АИТВ инфекциясының негізгі жұгу көзі–науқас адам. Негізінен жыныстық жолмен жұғады. Қол алысу, құшақтау, сүйісу, телефон пайдалану, тамақ, қоғамдық көліктегі тұтқалар, бассейн немесе тоғандағы су, жәндіктердің шағуы арқылы ЖЖБИ және АИТВ жұқтыруға болмайтынын есте ұстаған жөн. Дегенмен, мерез, қышыма, моллюстік контагиозум сияқты бірқатар аурулар үй шаруашылығымен тығыз байланыста болуы мүмкін екенін білген дұрыс. ЖЖБИ мен АИТВ-ны тек зертханалық зерттеулер негізінде растауға немесе жоққа шығаруға болады. Гонорея, мерез немесе трихомониаз сияқты аурулардан өздігінен жазылу мүмкін емес.

ЖЖБИ және АИТВ-ның алғашқы профилактикасы ЖЖБИ және АИТВ жұқтырудың алдын алу мақсатында халықтың жауапты жыныстық мінез-құлқын қалыптастыруға бағытталған бағдарламаларды ұйымдастырудан тұрады. Екіншілік профилактика инфекцияның жыныстық серіктестерге берілу және қайта жұқтыру ықтималдығын төмендетуге бағытталған және ЖЖБИ, АИТВ-мен ауыратын науқастарға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруды қамтиды. АИТВ инфекциясының таралуындағы ЖЖБИ рөлін ескере отырып, ЖЖБИ алдын алу жұмыстарынсыз АИТВ-ның тиімді алдын алу мүмкін емес. Мұндай инфекциялардың таралуын бақылау АИТВ-ның алдын алудың ажырамас бөлігі болып саналады. Дегенмен, дені сау және сізге адал жалғыз серіктеспен қарым-қатынаста болу—ЖЖБИ мен АИТВ-дан қорғанудың ең жақсы тәсілі.

Маңғыстау Медиа

Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.