Бүгін Ақтауда таңертеңнен бастап жаңбыр жауып жатыр. Осы ретте қала тұрғындарын «жауған жаңбыр жасанды ма?» деген сауал мазалады. Көптің көкейінде жүрген сұраққа «Central Asian Center of Climate Change Technologies» басшысы Алтай Айнабекұлы жауап берді.
«Бүгінгі жаңбырды технологияның алғашқы эффектісі десек те болады. Бірақ біз мұны ресми түрде айтып жатқан жоқпыз. Себебі біздің мақсат – жаңбыр мөлшерін 30 пайызға көбейту. Сонымен қатар метеорологиялық қызметте ақпарат 2-3 сағат сайын жаңарып отырады. Онда арнайы қысу машиналары тұрғандықтан қондырғы арқылы келе жатқан бұлттарды «табиғи» деп есептейді. Сол арқылы ауа-райы болжамын береді. Алайда біз үшін маңыздысы ол емес, жаңбырдың жауғаны», - дейді Алтай Айнабекұлы.
Ия, осы ретте «Қазгидромет» РМК Маңғыстау облысы бойынша филиалы бүгін жаңбырдың күтілетінін айтқан.
Алтай Айнабекұлының айтуынша, ел аузында бұл процесс «жасанды жаңбыр» деп жатталғаннан гөрі «атмосфералық ылғалдан жауын-шашын жаудыру әдісі» деп аталғанын дұрыс деп отыр. Ал осы жауын-шашын жаудыру технологиясы қалай жүргізіледі?
«Алдымен атмосфераға арнайы құрылғымен теріс ағынды иондар жіберіледі. Сол арқылы ылғал жинайтын орта пайда болады. Электрондар көбейген жерге ылғал тартылады. Сөйтіп жаңбыр көбейіп, жауады. Бұл технологияның әсері әр маусымға байланысты әрқалай өзгереді. Егер атмосферада ылғал жоқ болса да біз оны шоғырландырып, жаңбыр жаудырта аламыз. Мысалы, күз айында майда жауын жауса, ал көктемде жаңбыр тамшылары ірі болады. Қыста әдеттегідей қар жауады», - дейді «Central Asian Center of Climate Change Technologies» басшысы Алтай Айнабекұлы.
Жауын жаудыратын технологияға жауапты мекеме басшылығы өңірді құрғақшылықтан сақтап қалу үшін нақты қанша жаңбыр жауу керек екенін айта алмай отыр. Себебі бір жылдық атмосфералық құбылысқа болжам жасаудың өзін қате деп есептейді.
«Соңғы уақытта Маңғыстауға 150 – 160 мл жаңбыр жауған. Соның салдары құрғақшылыққа алып келді. Ал 2016 жылы аймаққа 300 мл жауын түскен, жер жақсы көгерген. Құрғақшылықтың алдын алу үшін 29 қыркүйек күні 3 қондырғыны қойдық. Кеше төртінші қондырғыны орнаттық. Енді келісімшартқа сәйкес жауын-шашынды 30 пайызға көбейту ғана қалды. Егер жаңбырдың мөлшерін есептеп, межеге жетсек, міндетті түрде ресми хабарлаймыз», - дейді жауапты мекеме басшылығы.
Айтуынша, атмосфералық ылғалдан жаңбыр жаудыру технологиясы Ресей, Индия, Жаңа Зеландия, Австралия және БАӘ-де сәтті орындалған.
Еске сала кетейік, аталған жоба тамыз айында жоспарланды. Осы орайда «Грант Қазақстан» корпоративтік қорының «Central Asian Center of Climate Change Technologies» ЖШС мен Маңғыстау облысының әкімдігі үш жақты келісім жасады. Ал өткен аптада құрылғылар келісімшартқа сай Шетпе, Құрық және Жетібайға орнатылған болатын.
Жұлдызай ҚАЛИЕВА
Суретті түсірген Талант ҚҰСАЙЫН
Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.
