Бүгін Маңғыстаудағы 147 жалпы білім беру ошағында "Алғашқы қоңырау" соғылды. Олардың 135-і – орта мектептер. Барлық білім беру ұйымдарында «Мен-өз елімнің патриотымын» тақырыбында ашық сабақтар өткізілді.
Сондай-ақ, бүгін ҚР Президентінің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында қойылған міндеттерді орындау аясында, Ақтау қаласының №5 орта мектебіне ХХ ғасырдағы қазақ ұлтынан шыққан аса көрнекті мемлекет қайраткері, еліміздің, ұлтымыздың тарихында өзіндік орны бар асыл азамат, лингвист, жазушы Нұртас Дәндібайұлы Оңдасыновтың есімі беріліп, мүсінші, профессор, Мемлекеттік сыйлықтың иегері – Ескен Аманжолұлы Сіргебаевтың сыйға тартқан мүсіні және ұлы тұлғаға арналған мектеп мұражайы ашылды.
Салтанатты жиынға Маңғыстау облысының әкімі Ералы Тоғжанов, Мәскеу, Астана, Алматы, Шымкент, Түркістан қалаларынан келген қонақтар, соның ішінде ғалым, Н.Оңдасыновты зерттеуші Қанат Еңсепов, Нұртас Оңдасынов туралы үш кітаптың авторы Гүлсім Оразалиева, журналист-жазушы, қоғам қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, сот жүйесінің ардагері Бекет Тұрғараев, Нұртас Ондасыновтың немерелері мен туыстары, ел ағалары мен аймақ ардагерлері және т.б. қатысты.
Нұртас Ондасынов – 1904 жылы 26 қазанда Түркістан ауданында дүниеге келген. Саналы ғұмырында халқына аянбай қызмет еткен ол Қазақ ССР Үкіметінің Төрағасы, Қазақ ССР Жоғары Советі Президиумының Төрағасы, Қазақстан Компартиясы Гурьев облыстық комитетінің бірінші хатшысы қызметтерін абыроймен атқарды. 25 жыл ғұмырын совет-партия қызметіне арнаған. Хрущев заманында Қазақстанды бөлшектеу саясатына қарсы тұрды. Мұнай іздеуге салған тиымға қарамастан, Маңғыстау мұнайын ашқан көрнекті ғалым, қоғам қайраткері, зейнетке шыққаннан кейін үш томдық Арабша-парсыша-қазақша түсіндірме сөздіктерін жазды.
- Елбасымыз «Рухани жаңғыру» бағдарламасында туған жерін түлеткен, Атамекенінің өсіп-өркендеуіне ат салысқан тарихи тұлғалардың тағдарына басты назар аударды. Оларды білімді ұрпаққа тәлім-тәрбиенің көзі етіп көрсетті. Ақпарат заманында олардың есімдері біздердің рухани қазынамыз болсын деп баса айтты. Тау алыстаған сайын биіктей түседі. Нұртас Ондасыновтың жұлдызы уақыт өткен сайын жарқырай бермек. Осы мектептің оқушылары Нұртас Ондасыновтың атына лайықты азамат болады деп сенемін. Баршаңызды бүгінгі Білім күнімен шын жүректен құттықтаймын. Жаңа жетістіктер мен жаңа бастамаларына сәттілік тілеймін,-деді Маңғыстау облысының әкімі Ералы Тоғжанов.
Маңғыстау облысының әкімі Ералы Тоғжанов Ақтау қаласының №5 орта мектебіне теледидарды сыйға тартты.
-Нұртас Оңдасынұлы менің әкемнің жан досы. Мен ол кісіні бала күнімнен білемін, үйіне де әкеме еріп барғанмын. Біз туыстан да жақын сыйласқан адамдармыз. Жанұясымен, туыстарымен әлі араласамын. Ескендір және Геннадий атты екі ұлы болды, қазір екеуі де дүние салған. Ескендірдің Валентина деген қызы Мәскеу қаласында тұрады. Ал кіші ұлы Геннадидің Нұртас және Александр атты екі ұлы бар. Нұртас деп атасының құрметіне қойылған. Осы мектепке ұлы мемлекет қайраткері, тұлғаның атын бергеніне мен өте қуаныштымын, - дейді Тоқтабай Балықбайұлы. Ол кісі Нұртас Оңдасыновтың туыстарымен хабарласып, мектептегі музейге қайраткердің мұраларын алдыруға мұрындық болыпты.
Ескерткіштің ашылу салтанатынан соң жиналғандар Нұртас Оңдасыновқа арналған мектеп мұражайын тамашалады. Ол кісінің пайдаланған дүниелерін көріп, жеткен жетістіктерімен танысты. Отбасылық естеліктерін де шолуға мүмкіндік алды.
-Мені ағаның өзі көзі тірісінде Мәскеуге, үйіне шақырып алды. Бұрын да менің жазғандарымды оқып жүреді екен, шығармашылығыммен таныс болып шықты. «Менің дүниелерімнің ешқайсысын өкінішке қарай, балаларым түсінбейді. Ол үшін мен халқымнан кешірім сұраймын. Кітаптарым әр баспада жатыр. Соның барлығына сен ие бол» деп, маған жазған жиырма беттік естелігін қалдырды. Содан мен Оңдасыновтың мұрагері болып шыға келдім де, кітап жазбауға мүмкіндік қалған жоқ. Мұрағаттармен көп жұмыс істедім. Мәскеудің архивінде бір ай отырдым, осы жерге екі рет келдім, Атырауға бардым. Барлығы көзін көрген адамдар мен мұрағаттың дүниесі, жалған әңгіме жоқ, - дейді журналист, Нұртас Оңдасынов жайлы ктіпатың авторы Гүлсім Оразалықызы.
Нұртас Оңдасыновтың көзін көрген жолдастары, әріптестері де қайраткер жайлы жылы естеліктерді ортаға салды.
-Ол кісімен аз уақыт болса да бірге қызмет еттік. Нұрекеңнің қолында жұмыс істеу деген үлкен мәртебе. Тәжірибесі өте мол, бірнеше жыл Шығыс Қазақстан өңірін басқарды. Дегенмен оны Хрущев деген азамат екі жыл ерте зейнеткерлікке шығарып жіберді. Содан мен «Нұреке, қайда барасыз енді? Өзіміздің Оңтүстік Қазақстан облысы бар немесе Алматыға елге барып отырмайсыз ба?» деген болатынмын. Сонда «Жоқ, Мәскеуден пәтер берді, жақсы зейнетақы берді. Жеңгең, балалар сонда, сондықтан мен де сол жаққа барамын» деді. Оның жұмыс кезіндегі сабырлылығы, ұстамдылығы, ортамен қарым-қатынасы көпке үлгі болатын, - деп еске алды Нұрмұханбет қажы Әжметұлы.
Қайраткер дүниеге келген Түркістан қаласындағы Амангелді ауылына бүгінде Нұртас есімі берілген. Онымен аттас мектеп те алдыңғы қатарлы білім ошақтарының бірі. Түркістаннан келген жазушының туыстары Ақтаудағы мектепке естелік сыйықтарын табыс етті. Жиын соңында қайраткерге арнап ас берілді.
Теңге БЕКМҰРЗАЕВА
Суреттерді түсірген Талант ҚҰСАЙЫН
[gallery td_select_gallery_slide="slide" ids="34167,34166,34165,34164,34163,34162,34161,34160,34159,34158,34157,34156,34155,34154,34153"]