Мұнайшы Жалғас

Сонау Кеңес үкіметі кезінде, 1976 жылы қазіргі Қарақия ауданы, Құрық кентіндегі №1 мектепті бірге бітірген досым Жалғас Иманбаев есіме түсіп отыр. Біз оны Жаке дейтінбіз. Өте сергек. Домбыраны бала кезінен жақсы көретін. Сабақты да жақсы оқитын. Мектеп бітірген соң біраз түлек болып Алматы қаласына білім іздеп сапарға аттандық. Ол түлектердің ішінде Көбек Нұрбергенов, Асылбек Мұратов, Жалғас пен Базарбай, Алма мен Ғалия сияқты ұл-қыздар бар болатын. Әрқайсысымыз әртүрлі бағытты таңдадық. Мысалы, Көбек пен Асылбек құрылыс мамандығын, Жалғас пен Базарбай мұнайшы мамандығын, ал Алма мен Ғалия денсаулық сақтау саласын, ал мен педагогикадан математика мамандығын таңдағанбыз. Барлығымыз өз қалаған маман­ды­­ғымыз бойынша оқуға түсіп кет­тік. Көңіліміз пәк, еш уайымсыз бала­лық шағымызбен қоштасатын да сә­тіміз келге­­нін студент болғанда сезіне бас­тадық. Ауылымызды, ата-анамызды, ту­­маластарымыз­ды, тіпті бітіріп кеткен мек­тебімізді, мектептен келген соң үй шаруасын тындырып, сабақ оқып болғасын ойнайтын ойнымызды сағына бастадық. Сөйтіп, күндер де сағым жылдардың бір елесі болып артта қала берді. Күнделікті са­баққа қатысу, кітапхана­да тапсырмаларды орындау, алдағы сессияға дайындалу, сенбі, жексенбіде жерлестер болып кездесулермен жүргенде студент­тік өмірдің де тәмамдалғанын білмей қалып­пыз. Осы­лайша Жакемен Алматыда студент­тік өмірі­міз бірге өтті. Жерлестер болып кездес­кенде Жаке отырған жерде домбыра­мен күй күмбірлеп, ән салумен отырыстың көр­кі кіретін. Ол сол кездің өзінде домбыра ор­кестріне қатысып, Мәскеуде өткен домбы­ра­дан оркестрлер сайысына қатысып, ол сайыс­тың жүлдегері болды. Жалғас Алматы қаласындағы Қ.Сәт­паев атындағы политехникалық институт­тың мұ­най факультетін бітіріп, елге оралға­сын ең­бек жолын НГДУ «Комсомольск­нефть» ме­кемесінде, «Қаламқас» кенорнында опе­ратордан бастады. Сол жұмысында опе­ратордан цех басшысы қыз­ме­тіне дейін көтеріл­ді. Басшы­лар Жал­ғасты тек жақсы жағы­­нан көр­ген­діктен оған осы кенорнын­да жұ­мыс­­тың ауыр жағын тапсыра­тын. Жа­ке өзі де ешқандай қиындық­­­тан мойымай, мұнай өндірудің қиын­­дау жерлерінен табылатын, сондық­тан ең­бексүйгіш Жалғасты тек меке­ме басшылары ғана емес, жай кез келген өз қоластында жұмыс істейтін жұмысшылар да ұнататын. «Қаламқас» кенорнында бір күні апат болады. Сол кезде тап болған қиындықты Жалғас өз міндетіне кездескен ауыр жағдайдан шы­ғу жолына асқан жауапкершілікпен қа­рап, ол қиындықтан қалай шығу керектігін өзі шешеді. Апат болған жерге төтенше жағдай және өрт сөн­діру ме­кемесімен көмек келгенше Жал­ғас Ал­тайұлының басшылығымен барлық іс шешіліп қояды. Жалғастың бұл ісін көр­­ген өрт сөндіру қа­уіпсіздігі мекемесінің бас­шысы оған жақындап келіп, оның бұл ерлі­гін республика деңгейінде марапат жариялау­ға қарсы болмауын сұрағанда, Жалғас бір­ден қарсы болды. Сол кезде жоғары марапат орден болатын. Оған Жаке «бақыт марапатта, орденде емес», деп қарсылық білдіргенде мекеме басшысы қатты таңғалды. Бұл да Жакеңнің өз ісіне берілгендігінің, жоғары деңгейде жауапкершілігінің, ең бастысы өте қарапайымдылығының белгісі болатын. Жакеңнің жетекшілігінде тәжірибеден өткен адамның өз кәсібі жайында алатын білімі мен білігі жоғары болып шыға­тын. Сондықтан Жакеңде жұмыс істеген әр жұмысшы, ол кісімен өткізген жұмыс уақыттарын әрдайым естеріне түсіріп айтып жүреді. Жалғас Алтайұлы жақсы тәлімгер де бола білді. Мұнай кенорны басшылары­ның Жалғас Алтайұлы ұсынған адамды жұмысқа бірден алатын себебі, Жакең жұмысқа алатын адамның қаншалықты өз жұмысын меңгере алатынын дәл айтатындығында. Уақыт өте келе, ол мұнай бұрғылау, оны өндіру істерін терең меңгерумен қатар, өңдеу және мұнайды тасымалдау тә­сіл­дерін зерттей бастайды. Тәжірибелі маман болып, мұнайшылар арасында жоғары беделге ие болады. Еліміз егемендігін ал­ғалы Маңғыстау түбегінің көптеген кено­рындарын өңдеу­де, мәселен, «Қаламқас», «Жал­­ғызтөбе», «Қа­ратұрын» мұнайын бұр­­­ғы­лауда, өндіруде және оны өңдеу мен тасы­малдауда өзін негізгі де жауапты тұл­ға ретін­де танытты. Бүгінгі таңда Маңғыс­тау түбе­гінің кез келген кенорнын өңдеуде өз ісі­нің шебері, атақты мұ­най­шы шетелдер­дің де көптеген мұнайшыла­рын өз білік­ті­лігімен таңғалдырып жүр. Егеменді еліне 40 жылға жуық уақыттан бері адал қызмет жасап келе жатқан, білімі мен біліктілігі жарасқан, мұнай саласының майталманы Жалғас Иманбаев – келешек жас­тарымызға үлгі. Маңғыстаудың кешегі са­ры баласы, елімізде рухани өсіп-өніп, білім алып, маман иесі болып, қоғамға, дәлірек айтсақ, өзі туған Маңғыстау түбегіне бір кір­піш болып қаланып, қоғамда өзінің үлкен орнын тапты.

Бұлдырық СҮЛЕЙМЕНОВА, Ш.Есенов атындағы КМТИУ профессоры.