Жарасы жазылмаған қасірет

1993 жылы қабылданған “Жаппай қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы” заңға сәйкес 1997 жылдан бастап елімізде 31 мамыр – саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні ретінде аталып келеді. Біздің халқымыз үшін бұл күн ерекше тарихи мәнге ие. ХХ ғасырдың 30–40 жылдарындағы жаппай саяси қуғын-сүргін миллиондаған адамдарға қайғы-қасірет әкелді. Қатал тоталитарлық жүйенің барлық ауыртпалығын қазақ халқымен бірге жер аударылған 1,5 миллион неміс, поляк, корей, шешен, түрік, грек және басқа да халықтар өкілдері көтерді. Зұлмат заманға қарамастан барынан айырылған жандар біздің жерімізден жаңа баспана тауып, жан жылуына, түсіністік пен қамқорлыққа ие болды. Содан бері туған жерімізді сан қиырдан тоталитарлық режимнен жапа шегіп, қуғынға ұшыраған бейкүнә отанда­старымызды мұңды күйде еске алып, өткен зұлматқа лағнет айтып келеміз. Бүгінде репрессия құрбандарының басым көпшілігі ақталғанымен, жан жарасы жазыла қойған жоқ және жазылмақ та емес. Өткен ғасырда сталиндік репрессия салдарынан қазақтың 70 мыңға жуық көзі ашық, зиялы қауымы жазықсыз атылып кетті. Бұдан бөлек 100 мыңдаған адам қамалып, айдауға түсіп, Сібірге жер аударылды. Кеңес Одағының солақай саясаты бойынша отарланған ұлттың бас көтере алмай, құлақкесті құл болуы үшін, көзі ашық, саналы азаматтарының барлығы да қуғынға түскен. Кеңес билігінің бастапқы жылдарында аграрлық, көшпелі ел түбегейлі өзгеріске ұшырады. Жаппай индустрияландыру мен қала санының артуы шаруалардың материалдық ресурсының жойылуына әкеліп соқты. Бүгінде еліміздің тәуелсіздікке қол жеткізуі тарих беттеріндегі олқылықтардың орнын толтырып, ақтаңдақтарды жоюға мүмкіндік берді. ХХ ғасырдың 20-30-40 жылдары қуғын-сүргінге ұшырағандардың есімдерін, анықтауға, ақтауға егемендігіміз жол ашты. Респрессияға ұшырағандардың аты-жөнін, санын анықтауға қатысты іздеу жұмыстары көбейді. ТАҒЫ ОҚЫҢЫЗ: Қауіпсіздік техникасы — адам өмірінің арашасы Иә, шындық пен әділдік әрқашанда жеңеді. Бірақ ол үшін уақыт керек. Ал «Уақыт дегеніміз - емші», - деп әсте тегін айтылмаса керек. Ұлттың ұстыны, ар-ожданы болған тұлғаларымыздың көпшілігі Сталин дүниеден озғаннан кейін ақталып шықты. Ардақтыларымыздың ұрпақтарынан, сондай-ақ көз көргендерден сол кезеңнің деректерін барынша мол жинап қалу - біздің міндетіміз. Өйткені өткенге үңілмей, тарихты білмей, болашақты елестету мүмкін емес. Өткен тарихымызда қаншама талқыға салсақ та, біздің оны өзгертуге күшіміз жетпейді. Ол - мәңгілікке қалыптасқан тарих. Ол кезеңнің көптеген қиыншылықтары да артта қалды. Бұл мәңгілік құндылықтар еліміздің өркендеуінің сенімді негізі болып табылады. Тарихымыздың қасіретті беттері, саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандары әрқашан біздің жадымызда. Оны ұмытпау - біздің қасиетті борышымыз. Бұл қасірет тарих қойнауында қалсын.

Сұлтан ОМАРОВ, облыстық дін мәселелері жөніндегі ақпараттық-талдау орталығының маманы