Дәрі­ні рецепсіз сатқан дәріханаларға айыппұл салынады

©

Өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында Маңғыстау облыстық қоғамдық денсаулық департаменті басшысының орынбасары Айнагүл Жүнісбекова мен денсаулық сақтау басқармасының бас маманы Жанар Тулебаева және фармацевтика қауымдастығының төрағасы Әліпқали Бисекешовтың қатысуымен баспасөз мәслихаты өтті. Басқосуда облыс аумағында дәрі-дәрмектерді рецепсіз босату мәселесі қызу талқыланды. «Бүгінгі таңда Қазақстан ау­мағында 8 мыңға жуық дәрілік зат тіркелген. Заңнамаға сәйкес 6 мыңнан аса дәрілер қатаң дәрігер рецепті бойынша ғана беріледі. Олардың қатарында микробқа қарсы, құрамында психотроптық және есірткі қоспасы анықталған, жүрек-­қан тамырлары, ас қорыту жүйелері ауруларын емдеуге арналған дә­рілік заттар бар. Ал дәрігер рецебінсіз түр­лі дәрумендер, мұрынды шаюға арналған ерітінділер, тамшылар, шөп қоспаларынан дайындалған шайлар, кейбір суыққа қарсы және ауруды басатын дәрілер беріледі», – дейді А.Жүнісбекова. Халық арасында дәрігер көмегіне жүгі­ніп, маман кеңесіне құлақ түрместен, өз бетімен ем тағайындау үрдісі белең алған. Ғаламтор желісіндегі дәйексіз ақпарат негізінде рецепсіз дәрі ішіп, денсаулығы мен өміріне қауіп төндірген жайттар жиі кездеседі. Мамандар мәліметіне сүйенсек, өз бетімен емделу жағдайларының 80 па­йызында қателік болады. Дер ке­зінде ем­-дом алмау нәтижесінде дәрілік заттар адам ағзасына кері әсер етіп құсу, бас айналу, есте сақтау қабілетінің төменде­уі сынды ағзада орын алатын жағымсыз жайттарға себеп болады. Салқын тию, жөтелу, тұмау ауруының белгісі байқалған бойда әсері күшті антибиотиктердің көмегіне жүгінеміз. Деген­мен антибиотиктер бактериалды инфекцияларды жоюға арналған дәрілік заттар екендігін ескермейміз. Оларды нұсқаулық бойынша қолданбау түрлі аллергиялық ау­руларға, асқынған бронх демікпесі мен жүрек, бауыр, бүйрек ауруларына және нәрес­те ағзасының туабітті ақауларына әкеліп соғады. Адам ағзасы антибиотик дәрілерге дағдыланса, оның пайдалы әсері кеми тү­сетіні дәлелденген. «Бұрын дәрі­-дәрмектер рецебі 3 ай ға­на сақталатын еді. «Рецептерді жазу, есепке алу және сақтау қағидаларына» ен­гізілген өзгерістер аясында енді дәрігер тағайындаған бүкіл рецептер дәріханада қалады және үш жыл бойы сақталады», – дейді А.Жүнісбекова. Жуырда ұлттық сараптау орталығы фар­мацевтика саласы қызметкерлерімен бір­лесе дәрілік заттар мен медициналық мақ­саттағы бұйымдарды рецепсіз босатудың қауіптілігін түсіндіру мақсатында арнайы науқан ұйымдастырды. «Қатаң түрде ре­цеппен босату» апталығы аясында Қа­зақстан аумағындағы барлық емдеу орын­дары мен дәріханаларды қамтып, 2019 жылдың мамыр айының соңына дейін жал­ғасады. Маңғыстау облысында қазіргі таңда 400­-ден астам дәріхана бар. Олардың 90% - жеке кәсіпкерлердің иелігінде. «Заңнама мазмұнына енгізілген толық­тырулар аясында дәрі­-дәрмекті рецепсіз босатқан фармацевтерге 70-­тен 100 АЕК көлемінде айыппұл салынады. Бұл – дәрі­хана кәсібі арқылы нәпақасын тауып отырған жандарға келтіретін үлкен шы­ғын. Бұл орайда тек фармацевтерге кінә арту, біржақты айыптау дұрыс емес. Дә­рігерлер арнайы рецепт жазуға тиіс. Амбу­латориялық картаға жазған нұсқаулық жарамсыз екенін ескергені жөн. Денсаулық сақтау басқармасымен бірлесе түйткіл­ді мәселенің шешімін тез арада табуға тиіспіз. Науқан оң нәтижесін көрсетеді де­ген сеніміміз мол», – дейді фармацевтика қауымдастығының төрағасы Ә.Бисекешов. Адам өз денсаулығына аса сақтықпен қарап, рецепсіз дәрі­-дәрмектерді қол­данбауға дағдыланғаны жөн. Рецепсіз дәрі­-дәрмектерді саудалау барысында тұ­тынушы мен дәрігерлер заң алдындағы жауапкершілігін естен шығармауы тиіс. Айта кетер тағы бір жайт, «Қатаң түрде рецеппен босату» науқаны аясында кез келген жан рецепсіз дәрі алуға  қатысты өз басынан өткен жағдайды www.ndda.kz сайтына жолдап, оқиғасымен бөлісе алады. Бұл өзгелерді өміріне қауіп төндіретін дәрі­-дәрімекті дәрігер нұсқауынсыз сатып алу­дан сақтандыруға септігін тигізеді. Еліміз­де дәрі­-дәрмек өндірісін бақылау жүйесі он жылдан аса қызмет етеді. Сонымен қоса осы бағыт бойынша Қазақстан ДДСҰ­-ның жаһандық бағдарламасының толыққанды мүшесіне айналды. Республика аумағында жүзеге асатын дәрі­-дәрмек саудасы ұйым­ның жіті бақылауында.

Голрох ЖЕМЕНЕЙ