COVID-19: сақтану жолдары қандай?

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы 11 наурызда коронавирусқа байланысты халықаралық деңгейде төтенше жағдай жариялады. ДДҰ соңғы дерегіне сүйенсек, эпидемия 151 елге таралып, 167 511 адам ауру жұқтырған. Қайтыс болғандар саны 6600-ден асты. Пандемияға айналған вирустан әсіресе кәрі құрлықтағы Италия, Испания, Франция сынды елдер қатты зардап шегіп жатыр.

Қазақстанда вирус жұқтырғандар саны 35-ке жетті. Сонымен коронавирустың белгі­ле­рі қандай? Одан қалай қорғануға болады? Вирус­ты жұқтырып алған жағдайда не істеу керек? Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Алматы филиалы көпшілікті маза­ла­ған осы және өзге де сұрақтарға жауап дайындады.

Коронавирустың белгілері қандай?

Коронавирустың белгілері өткір респи­раторлық инфекция мен тұмау белгілеріне ұқсас болып келеді. Бірақ көптеген жағдайларда бұл кәдімгі респираторлық жұқпаның симптомдары болуы әбден мүмкін:

- Түшкіру

- Әлсіздік

- Бас ауру

- Дене қызуының көтерілуі

- Тамақтың жыбырлауы

- Кеуде қуысының ауыруы

- Жүрек қағысының жиілеуі

- Тыныс алудың жиілеуі

Коронавирус қалай таралады?

COVID-19 вирусы екі түрлі жолмен таралады:

- Жөтелгенде, түшкіргенде, ауру адаммен сөйлескенде ауа арқылы

- Тұрмыстық заттар арқылы

Коронавирустың алдын алу жолдары қандай?

Ең алдымен, әр адам санитарлық гигиена талаптарын сақтауға міндетті. Көпшілік тамақтанатын жерлерге, қоғамдық орындарға, базарларға барудан бас тартқан жөн.

Қолды жиі-жиі сабындап жуыңыз, арнайы антисептикалық құралдарды пайдаланыңыз. Үйіңізді (жұмыс орныңызды) таза ұстауға тырысыңыз: жиі-жиі сумен жуып, ауаны тазартып отырыңыз.

Түшкіргенде, жөтелген кезде мұрныңыз бен аузыңызды бір реттік сулықтармен жабыңыз. Ортақ тұрмыстық құралдарды пайдаланбаңыз.

Коронавирус белгілері неше күнде білінуі мүмкін?

Вирус жұққан күннен бастап 14 күннен 28 күнге дейін.

Коронавирус жұққан-жұқпағанын анықтайтын анализдерді қай жерде тапсыруға болады?

COVID-19 вирусын төмендегі мекенжайлар арқылы тапсыруға болады:

- Ұлттық сараптама орталығы

- Орталық республикалық зертхана

- Қалалық клиникалық инфекциялық ауру­хана

Қандай жағдайда коронавируске тест тапсыруға болады?

Ең алдымен, эпидемиологиялық ахуал қиындаған және вирус таралған елдерден келген азаматтар, сондай-ақ клиникалық белгілер анықталған және коронавирус жұқтырған пациенттермен байланыста болғандар тест тапсырады. Басқа жағдайларда анализ тапсырудың қажеті жоқ.

Инфекция жұқтырған адаммен байланыста болғандар не істеуі керек?

Вирус жұқтырған адаммен қандай да бір байланыс болған жағдайда 1406 бірыңғай байланыс нөміріне, емханаға немесе жұқпалы ауру­лар ауруханасына хабарласу қажет.

Өзге мемлекеттерге барып келгендер не істеуі керек?

Коронавирус таралған елдерге барып келген азаматтар 1406 нөміріне қоңырау шалып, өзі жайлы мәлімет беруі тиіс. Сонымен қатар тіркелген емханасына, жұқпалы ауруларды қабылдайтын ауруханаға хабарласуға болады. Әрі қарай не істеу керектігін мамандардың өздері айтады.

Коронавирус жұқтырған адамның отбасы мүшелері не істеуі керек?

Вирус жұқтырған адамның отбасы мүше­лері міндетті түрде анализ тапсыруы тиіс. Дәрігерлер тест нәтижесіне қарап оны ауруха­наға жатқызу немесе сырқат белгілері болмаған жағдайда үй жағдайында карантинге орналас­тыру жөнінде шешім қабылдайды.

Коронавирустан қалай емдейді?

Кез келген ауру сияқты коронавирусты да емдеудің белгіленген тәсілдері бар. Нақтырақ айтқанда, вирусқа қарсы әрекет ететін арнайы препараттар мен жеке гигиена талаптары қолданылады.

Коронавирус жұқтырғанда үйде емделуге бола ма?

Бұл әр адамның жеке жауапкершілігіне байланысты мәселе. Ауырған адам үй жағдайында каран­тинге жабылған жағдайда дәрігердің талап­тарын бұлжытпай орындауы тиіс. Карантинге жабылған азаматтардың ешқайда шығуына болмайды. Гигиена талаптарын сақтап, бетперде киіп жүрсе, жеке ыдыс-аяқ пайдаланса, қолын сабынмен жуып, зарарсыздандыратын құралдарды қолданса, бөлменің ауасын жиі жаңартып отырса – вирусты отбасы мүшелеріне жұқтыру қаупі төмендейді.

Карантин неше күнге созылады?

Карантин 14 күнге созылады. Кейін пациент­­тер емхана дәрігерлерінің бақылауында болады.

Ауырмаған адамдар бетперде киюі қажет пе? Вирустан қорғану үшін қандай бетперде киген дұрыс?

Дені сау адамдарға маска киюдің қажеті жоқ. Дәріханаларда сатылатын кәдімгі үш қабатты бетперде вирустан қорғануға жеткілікті немесе респираторлық бетперделерді пайдалануға болады.

Аурудың алдын алу үшін қандай дәрумендерді ішкен дұрыс?

Арнайы дәрумен қабылдаудың қажет жоқ. Қазір дұрыс тамақтанып, жеміс-көкөніс жеген дұрыс. Қоғамдық жерлерден тамақтанбай, үйдің тамағын жеу қажет.