© архив
Торыш торлы шарлар шатқалы Маңғыстау облысы, Маңғыстау ауданында орналасқан. Алқап дала жерлерінің кең ауқымына таралған көптеген сфералық тау жыныстарынан тұрады. Сазды-құмды қалыңдық, глаукониті бар полимиктті-кварцты құмдар және саз және сфералық құм түйіршіктерінің қабаттары.
Оны торлы шарлар Алқабы деп атайтыны таңқаларлық емес: трактатта сфералық минералды түзілімдердің шашырауы бар - конкрециялар. Маңғыстау өңірінің оғаш сфералық тастарының пайда болу тарихында халық дұғасының арқасында үлкен дөңгелек тастарға айналған жау ордасы туралы аңызға айналған оқиға жатыр. Ғалымдар көптеген ғылыми теорияларды құруды жалғастыра отырып, Маңғыстаудың көпжылдық құпиясының шығу тегі туралы ортақ пікірге келген жоқ.
Алайда, бұл Торыш, бетон кен орнының еңбегіне нұқсан келтірмейді, өйткені мұнда орналасқан дөңгелек тастар әрқашан таң қалдырды, таң қалдырды және қиялын ашты. Дөңгелек контурларына қарамастан (кейбіреулері екіге бөлінген), әр тас ерекше және өзіндік ерекше пішінге ие, керемет пейзаж, эмоциялар теңізі және біз көрген табиғат кереметінің жарқын әсерлері. Бұл шарлар, ғалымдардың пікірінше, шамамен 120-180 миллион жыл бұрын пайда болған. Олардың ең үлкені диаметрі 4 метрге жетеді. Жануарлар әлемі негізінен бетондармен, құмды аралық және фосфорит – аммонит түйіндері бар аралық қабаттармен шектеледі.