Алматы қаласындағы Ұлттық кітапханада «ДӘСТҮР: КЕШЕ, БҮГІН, ЕРТЕҢ» атты 4 томдықтың тұсаукесері өткелі отыр. Бұл көлемді еңбек халық этнографиясының көрнекті өкілі Жағда Бабалықұлының 100 жылдығына арналып отыр.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев өзінің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық еңбегінде: «Мен халқымның тағылымы мол тарихы мен ерте заманнан арқауы үзілмеген ұлттық салт-дәстүрлерін алдағы өркендеудің берік діңі ете отырып, әрбір қадамын нық басуын, болашаққа сеніммен бет алуын қалаймын», – деуі де сондықтан. Осы тұрғыдан «Дәстүр: кеше, бүгін, ертең» атты төрт томдық - уақыт сұранысына жауап беретін энциклопедиялық деңгейдегі ауқымды еңбек.
Сыр-сұхбатқа негізделген төрт томдықтың авторы – Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, ақын Қасымхан Бегманов.
Төрт томдықтың тұсаукесеріне көрнекті тарихшылар мен әдебиетшілер, дін, мәдениет һәм өнер қайраткерлері, этнограф-ғалымдар, ақын-жазушылар мен журналистер шақырылып отыр.
Жиынның модераторы – "Президент және Халық" газетінің бас редакторы, «Салт-дәстүр және әдет-ғұрып академиясының» президенті, жазушы-жуналист Марат Тоқашбаев.
Кітаптың бірінші томында Мекемтас Мырзахметұлы, Өмірзақ Айтбайұлы, Құбығұл Жарықбаев, Сұлтан Сартаев, Сәбит Оразбай, Совет-Хан Ғаббасов, Болат Бопайұлы сынды ғылым-білім, дін, мәдениет және өнер қайраткерлерімен болған толымды да, толайым сұхбаттар топтастырылған.
Екінші томға тарих ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасының Гуманитарлық және Ұлттық академияларының академигі Уахит Шәлекенов, қазақтың негізгі шығу тегін, басқа халықтармен қан құрамы, бас, тіл құрылыстары, алақан таңбалары және көз, шаш, тері түстері арқылы салыстырып зерттеп жүрген қазақтың тұңғыш антропологы, Қазақ Ұлттық Ғылым Академиясының академигі Оразақ Смағұлов, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты Сейіт Қасқабасов сынды тұлғалармен жүргізілген сыр-сұхбаттар берілген.
Кітаптың үшінші томында қазақ этнографиясы, әліпбиі және бүгінгі отбасылық мәселелер, дәстүрлі ас-тағам мәдениеті, көне түркі дәуірінің этномәдениеті, ұлттық мұражайдың тарихы, қазақтың зергерлік әрі ұсталық өнері туралы жан-жақты әңгіме қозғалады.
Кітаптың соңғы томына автордың Қарағанды, Маңғыстау, Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Қызылорда, Ақтөбе, Орал, Атырау, Шығыс Қазақстан, Ақмола, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облыстары мен Моңғолия, Өзбекстан, Қарақалпақстан сапарлары негізінде жазылған жолжазбалар, өңірлердегі өлкетанушылар, ғалымдар, тарихшылар, ақын-жазушылар, этнографтармен сұхбаттар енген.
Атап өтерлігі, бұл жоба сегіз жылдан бері шығып келе жатқан республикалық ұлттық-этнографиялық «Дәстүр» журналының хат қоржынына келіп түскен мыңға жуық сұрақтарға жауап беру мақсатында қолға алынған.
Камшат ОҢҒАЛТАЙ