Қырық жылдай уақыт бұрын жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы (ЖИТС) пайда болған кезде оның сырын білмеген ғалымдардың абдырап қалған еді. Қазіргі короновирус сияқты, бұл беймәлім инфекцияны да әлем бойынша зерттеп, қалай жұғатынын анықтады, алдын алу шаралары белгілі болды. Адам өмірі үшін қауіпті бұл дерттің короновирустан ерекшелігі оның тек қан және жыныс жолдары арқылы жұғатындығында.
Күні бүгінге дейін АИТВ/ЖИТС-ке қарсы вакцина да, одан толық емделетін дәрі де табылмады. Бірақ АИТВ инфекциясын емдеуге адамның иммун тапшылығы вирусының күшін жоюға арналған антиретровирустық терапия (АРТ) қолданылып жүр.
- Бүгінде вирустың көбейуін тоқтатып, иммун жүйесінің қалпына келуіне мүмкіндік беретін дәрілер бар, - дейді ЖИТСке қарсы күрес және оның алдын алу жөніндегі облыстық орталығы емдеу бөлімінің меңгерушісі Әлия Жиенғалиева. - Олардың жалпы саны 20-дан асады, және қазіргі таңда инновациялық жаңа комбинирленген үш дара дәрі бір дәрінің ішінде жасалған дәрілер бар. Бұл дәрілер қабылдау тәртібін қатаң сақтағанда ғана жақсы емдік әсері болады. АРТ препараттарын белгілі бір құрамда және уақытылы қабылдау АИТВ вирусын бақылауда ұстауға мүмкіндік береді. Яғни, вирус адам ағзасында қала бергенімен, оның өсуіне тосқауыл қойылады. Емделушіге дәрігердің талабы бойынша дәріні күн сайын және үнемі қабылдап отыру, өз бетінше ештеңе өзгертпеу ескертіледі. Дәрі мөлшерінің азаюынан вирус қайта «оянып», ол қайтадан СД4 жасушаларының ішіне көбейіп, олардың тіршілігін жоя бастайды. Қазіргі таңда диспансерлік бақылауда 9 айдың қорытындысы бойынша АИТВ инфекциясын жұқтырған 230 адам есепте тұр. Оның 224-і осы айтылған ретровирусқа қарсы терапия алып жүр. Осы 9 айда жаңадан 36 адам емге қосылса, 7 адам бұрын ем алып жүріп, емін тастап кетіп, қайта қосылғандар. Бұл көрсеткіш 2019 жылмен салыстырғанда 1,5 пайызға өсіп отыр. Адамдардың түсінушілігі артып, уақытында емге қосылып, осы емдік шараның пайдасы бар екенін түсініп, вирустың өсуін тоқтатуға ат салысқаны, әрине, қуантарлық жағдай. Аталмыш терапияны 12 жылдан бері қабылдап келе жатқан науқастар да бар. Жасөспірімдер арасында 10 және 13 жастағы бала 6 жылдан бері қабылдап келеді. Ол кісілер қалыпты өмір сүріп, отбасын құрып, өмірге дені сау бала акелді. Мұны да үлкен жетістік деуге болады.
Валентина ҚОЗЫБАҚОВА