Жабайұшқан

«Қызылсай» мемлекеттік өңірлік табиғи паркіне қарасты жергілікті маңызы бар «Жабайұшқан» мемлекеттік табиғи қаумалы Маңғыстау облысы әкімдігінің 31.07.2012 жылғы №182 қаулысымен құрылған. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың орналасқан жері – Маңғыстау және Қарақия аудандарында. «Жабайұшқан» мемлекеттік табиғи қаумалының жалпы жер көлемі – 316 141,0 га. Бұл аталған ауқымды аймақта ел назарын өзіне аударып жатырған «Бозжыра» тауы орналасқан. «Жабайұшқан» мемлекеттік табиғи қаумалында кездесетін аң-құстар жылдан-жылға көбеюде: дала тасбақасы, дала ешкіемері, жүйрік кесіртке, төрт жолақты қарашұбар жылан, шұбар полоз, сұр бозторғай, кіші бозторғай, шөл тасшымшығы, биші шақшақай, қасқа тасшымшық, үлкен тағанақ, сарғалдақ сұлыкеш, шөл сандуғашы, үлкен құмтышқандар, құлақты кірпі, құм қоян,қасқыр, қарсақ, түлкі, сұр тісті қалтауыз.

«Қызыл кітапқа» енгізілген түрлері: төрт жолақты қара шұбар жылан, жылан жегіш қыран, дала қыраны, қарақұс, бүркіт, жұртшы, ителгі, дуадақ, жорға дуадақ, қарабауыр бұлдырық, ақбауыр бұлдырық, қылқұйрық бұлдырық, үкі, шұбар күзен, шағыл мысығы,сабаншы, қарақал, қарақұйрық, Үстірт арқары кездеседі.

«Қызыл кітапқа» енгізілген өсімдіктерден: қылшы, ақ сексеуіл, қара сексеуіл, леманның сексеуілі, майда қатыран, гурген жусаны, согдиана қызғалдағы кездеседі.

Аталған «Жабайұшқан» мемлекеттік табиғи қаумалының баға жетпес байлықтарының бірі, ол – Үстірт арқары. Қазіргі таңда қаумалымызда олардың саны инспекторлардың күндіз-түні атқарған еңбектерінің арқасында мың басқа жуықтайды. Үстірттің 88 түрлі шөбімен, шөлді аймақтың ащы бұлағымен күн көреді, Маңғыстау табиғатына тән Үстірт арқары «Бозжыра» тауы маңында да мекендейді.

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің 11 ақпан 2019 жылғы №17-5-6/33 бұйрығымен бекітілген «Жосалы-Бозжыра» туристік маршруты паспорты жасалған. Маршруттың жұмыс жасау мерзімі наурыз айынан қазан айына дейін рұқсат етілген. Рұқсат етілген мерзімге мойынсұнбай, жыл бойы жабайы туризмді серік еткендер үлкен кедергілер тудыруда. Жүйіткіген жүйрік көліктерімен жолсыз жүріп, топырақ жамылғысын бүлдіріп, аң-құсын үркітіп қоймай, ошақ, қалдықтарын жинау біздің инспекторларға тағы да жұмыс. Әзірленіп жатырған жоба оңтайлы шешімін тапса, біздің жұмысымызға жақсы әсерін тигізер еді. Өсімдікті таптамай, топырақ жамылғысын бүлдірмей, аңымызды үркітпей, бір жолмен жүрер еді. Арқар өрген жер ырыс дарытар, киелі мекенімізді сақтап қалу жолында барлық күш-жігерімізбен еңбек етудеміз.

М.БОРАНБАЕВ,
«Жабайұшқан» мемлекеттік табиғи қаумалының аңтанушысы

Маңғыстау Медиа

Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.