ҚазҰУ-да өткен конференцияда Маңғыстаудың экологиялық мәселесі талқыланды

Университетте ҚР Білім және ғылым министрлігінің «Заманауи экологиялық құқықтық тәртіп: қазақстандық кейс» тақырыбында гранттық қаржыландырудың ғылыми-зерттеу жобасын іске асыру шеңберінде Халықаралық ғылыми-практикалық конференция өтті. Оның жұмысына қазақстандық және шетелдік сарапшылар қатысты. Конференцияда Маңғыстау өңірінің мәселелері де талқыланды, деп хабарлайды mangystaumedia.kz.

Экологиялық заңнаманы талқылауға арналған конференцияда қазіргі жағдайда заңдар мен құқықтық қолдану практикасын жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірленді.

Конференцияны ҚазҰУ-дың кедендік, қаржылық және экологиялық құқық кафедрасы ұйымдастырды. ТМД елдерінен келген заңгер ғалымдар, оқытушылар, жас ғалымдар, шетелдік және ұлттық жоғары оқу орындарының студенттері, оқушылар қатысты.

Конференцияға қатысушыларды з.ғ. д., профессор Еркін Дүйсенов қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы ҚР Конституциясының нормаларына назар аударып, елдің негізгі заңын жетілдіру бойынша бірқатар ұсыныстарды баяндады. Шекарасы жоқ және экологиялық заңнаманы қолдану мәселелері Эстонияда да өзекті екені айтылды. Осы сұрақтың барлығы бүгінде зерттеу мен тәжірибе алмасуды қажет етеді. Өз кезегінде ҚазҰУ Заң факультетінің деканы профессор Дәулет Байделдинов заң ғылымы мен құқықтық практиканың өзара байланысының қажеттілігін атап өтті. Профессор сонымен қатар Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық міндеттемелерін орындау, ҚР Экологиялық кодексі бойынша зиянды өтеу, цифрландыру, қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу мәселелерін талқылады.

Доцент з.ғ. к., Гүлнар Айгаринова ремедиацияның мәселелері мен құқықтық мәселелерін қарады, ҚР қолданыстағы экологиялық заңнамасын жетілдіруді және қоршаған табиғи ортаның жекелеген объектілері бойынша ремедиация мәселелерін реттейтін кейбір заңдарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуді ұсынды. PhD докторы Роза Ережепқызы Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық міндеттемелерді орындауының жетіспейтін тетіктерін енгізу мен бекітудің жекелеген аспектілеріне, мемлекеттік органдардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы шешімдерді қабылдауына жұртшылықтың қатысуын жандандыруға назар аударды.

Конференция тақырыбын талқылауға қоғамдық ұйымдар мен азаматтық қоғам өкілдері белсенді қатысты. Олардың қатарында «Маңғыстау-Медиа» ЖШС журналисі Махаббат Жубанисова және «Маңғыстау-Медиа» ЖШС заңгері Айнұр Тәжібаева бар. Олар Маңғыстау өңірінің жекелеген экологиялық проблемаларын және оларды іс жүзінде шешуді қозғады. Махаббат Жубанисова Қошқат-ата улы қалдық қоймасының радиоактивті қалдықтарының проблемасы туралы айтты. Қазіргі уақытта оны қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуде.

«Қошқар қалдық қоймасын рекультивациялаудың жұмыс жобасы бойынша барлығы 1610,2 га рекультивациялауға жатады. 2021 жылы 266,2 га алқапта рекультивациялауға 1 млрд теңге бөлінді, 2022 жылы 335,9 га жерді рекультивациялауға 3 млрд теңге бөлінді, келесі екі жылда 1008,1 га рекультивациялауға 10,2 млрд теңге бөлу жоспарланды. Жобаның негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері қысқартылды, атап айтқанда, рекультивация алаңы 4279 гектардан 1610,2 гектарға дейін қысқарды, жұмыстардың ұзақтығы 45 айдан 16 айға дейін қысқарды", - деді журналист.

«Маңғыстау-Медиа» ЖШС заңгері Каспий теңізін сақтау мәселесін көтерді. Бүгінгі таңда Каспий маңы мемлекеттерінің барлық тұрғындары үшін теңіз деңгейінің төмендеуі ерекше алаңдаушылық туғызады.
«Бремен университетінің қызметкері Маттиас Пранге бастаған ғалымдар тобы Communications Earth & Environment журналында жарияланған жұмысында Каспийдің кейбір секторлары осы ғасырдың соңына қарай Арал теңізінен қалған секторға ұқсас болатынының айқын мысалын келтірді. "Каспий теңізіндегі су деңгейі осы ғасырдың соңына дейін орташа және жоғары шығарындылары бар сценарийлерде 9-18 метрге төмендейді деп болжануда, бұл өзен ағынының немесе жауын-шашынның ұлғаюымен теңестірілмейтін көл бетінен буланудың айтарлықтай өсуіне байланысты болады. Осы жаңа болжамдарға сәйкес, ХХІ ғасырда Каспий теңізі деңгейінің төмендеуі алдыңғы Климаттық модельдер болжағаннан шамамен екі есе көп болады. Су деңгейінің 9-18 метрге төмендеуі салдарынан Каспий теңізінің кең Солтүстік қайраңының оңтүстік-шығысындағы түрікмен қайраңының және Каспий теңізінің орта және Оңтүстік бөліктеріндегі барлық жағалау аудандарының түбі жалаңаш болады. Сонымен қатар, теңіздің шығыс шетіндегі Қара-Богаз-Гол шығанағы толығымен кебеді. Жалпы, егер су деңгейінің төмендеуі тоғыз метрге жетсе, онда Каспий теңізінің ауданы 23 пайызға, ал 18 метр 34 пайызға қысқарады", — делінген ғылыми мақалада. Егер бұл картаны берілген деп қабылдайтын болсақ, оның салдары қайтымсыз сипатқа ие болуы мүмкін», - деп атап өтті Айнұр Тәжібаева баяндамасында.

Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық елдің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Конференцияға Өзбекстан, Ресей, Беларусь елдерінің шетелдік ғалымдары белсенді қатысты, олар өз сөздерінде ТМД елдерінің заңнамасына салыстырмалы талдау жасады, онда ҚР «Экологиялық кодексінің» бірқатар артықшылықтары мен ұқсас проблемалар анықталды.

Маңғыстау Медиа

Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.